Bij vroomheid denk ik spontaan aan de communiefoto’s van vroeger: meisjes in lange witte kleren die hun gehandschoende handen rond een rozenkrans vouwen, jongens in kostuumvest en korte broek die hun hand op een missaal leggen... Lachen doen ze niet of in beperkte mate, het ziet er heel serieus en ‘vroom’ uit. Hoe anders zijn de communiefoto’s van nu, waar de kinderen zich spontaan en lachend uitleven in allerlei poses. Geen gevouwen handen meer, geen serieuze blikken, alles ademt vreugde en enthousiasme. Weten die kinderen nog wel wat vroomheid is, vraag ik me af. In een catechese van paus Franciscus lees ik: ‘Sommigen denken dat vroom zijn, betekent: de ogen sluiten en een gezicht van een heiligenprentje opzetten. Dat is niet de gave van vroomheid.’
Ik zit dus op het verkeerde spoor. Wat is het dan wel volgens onze heilige Vader? ‘Deze gave verwijst naar ons toebehoren aan God en onze diepe band met Hem, een band die zin geeft aan heel ons leven en die ons rechtop houdt ook op de moeilijke en uitdagende momenten. Deze band met de Heer mag niet verstaan worden als een plicht of een last. Het is een band die van binnenuit komt. Het gaat om een met het hart beleefde relatie: het is onze vriendschap met God, door Jezus geschonken, een vriendschap die ons leven verandert en ons vervult van enthousiasme en vreugde.’ Blijkbaar zitten de hedendaagse communiefoto’s nog niet zo ver van de vroomheid af als ik dacht…
De paus vervolgt: ‘Wanneer de Heilige Geest ons de aanwezigheid van de Heer en heel zijn liefde voor ons doet waarnemen, verwarmt Hij ons hart en zet ons als het ware op natuurlijke wijze aan tot bidden en vieren.
Vroomheid is dus synoniem van waarachtige godsdienstzin, van kinderlijk vertrouwen in God, van dat vermogen om tot Hem met liefde en eenvoud te bidden.’
Kinderen van de Vader
Dat laatste herinnert ons aan Jezus die zijn leerlingen leert hoe ze moeten bidden. Vlak voor Hij dat doet, zegt Hij dat ze niet moeten bidden zoals de heidenen, met veel omhaal van woorden. In de heidense godencultuur was het immers nodig dat je veel woorden en de juiste formules gebruikte om verhoord te kunnen worden. De heidense goden waren heel grillig en men geloofde dat die goden maar gunsten zouden geven, wanneer ze eerst de juiste offers of gebeden hadden ontvangen. ‘Voor wat, hoort wat’…
Hoe anders het gebed van Jezus dat Hij aan zijn leerlingen leert! Er zijn geen ingewikkelde formules nodig, een eenvoudig en kort gebed - in de Aramese versie van Jezus slechts 20 woorden – volstaat. Het is een gebed dat ons in een familierelatie met God zet: we mogen Hem ‘Vader’ noemen! Hij is geen afstandelijke god die wij moeten overtuigen, Hij staat al overtuigd aan onze kant! Hij is een Vader die het goed met zijn kind voorheeft en er het beste voor wil. Het doet Hem goed ons te zien, Hij is de Vader die ons gemaakt en gewild heeft. Wij mogen zomaar bij Hem binnenvallen, zonder protocol, want we zijn kind aan huis… We mogen Hem vertellen wat er in ons hart leeft, en we hoeven niets te verbloemen. We mogen bij Hem gewoon zijn zoals we zijn. Wat een geschenk is het Onze Vader voor ons allen!
Net zoals Jezus het ons heeft voorgebeden, mag ons gebed altijd eenvoudig en vertrouwelijk zijn. Het heeft niet zoveel woorden nodig, we hoeven het niet vol te praten. We moéten God niet ontelbare keren aan zijn mouw trekken vooraleer Hij naar ons luistert. Hij luistert, hoe dan ook, aandachtig en vol liefde. Hij wil het ook graag horen, wat ons bezighoudt: ‘Vertel’, zegt hij. En wij mogen vertellen: over alle zorgen die wij hebben, over al onze gevoelens, verdrietige en deugddoende, over de herinneringen die we koesteren en de pijnlijke momenten die wij meedragen, over onze verlangens en alles wat er omgaat in ons hoofd en in ons hart,…
Zelfs als wij geen woorden meer vinden, omdat ons hart zwaar is of ons hoofd verward, dan volstaat het om ons in Gods aanwezigheid te stellen en ons de liefde van onze Vader te herinneren. Dat volstaat om gehoord te worden. ‘Want,’ zegt Jezus, ‘je Vader weet wat je nodig hebt. Dat weet Hij al voordat je het gevraagd hebt’ (Mt 6, 8b).
Vroomheid is dus eigenlijk heel eenvoudig: tijd doorbrengen met God, Hem ontmoeten in ons hart, met en zonder woorden...
Broers en zussen van elkaar
Jezus geeft ons met het Onze Vader nog meer dan enkel een familierelatie met God. Hij geeft ons ook als broers en zussen aan elkaar, daarom bidden we ook ‘Onze Vader’ en niet ‘Mijn Vader’. Het is het gebed van een hele familie. Geen enkel gebed is zo verspreid over de wereld als het Onze Vader: 2,4 miljard mensen bidden het, van rijk tot arm, van Zuid-Amerika tot Rusland… In de vroege Kerk werd het eenvoudigweg ‘het gebed’ (oratio) genoemd, iedereen wist dan vanzelf dat men het Onze Vader bedoelde. Als ik bid, ben ik dus nooit alleen, ik ben verbonden met de hele christenfamilie van vroeger en nu, wereldwijd. Het Onze Vader is als een kostbaar familiestuk, een juweel dat al eeuwen behoedzaam wordt doorgegeven in de familie van de christenen, een gebed waarin wij keer op keer de familiebanden versterken, met God als onze Vader, maar ook met elkaar. Het is zoals bij een familiefeest: de gewone gang van zaken wordt doorbroken, we richten onze aandacht op elkaar en we praten bij. We delen ons wel en wee, we vieren en verstevigen onze verbondenheid, zodat we nadien met vernieuwde kracht kunnen verdergaan, het gewone leven in. Zo is dat ook bij het Onze Vader: we verbinden ons met God én met elkaar.
Met de woorden van paus Franciscus: ‘De gave van vroomheid betekent echt bekwaam zijn, blij te zijn met wie vreugde beleeft, te wenen met wie weent, nabij te zijn bij wie alleen of angstig is, te verbeteren wie dwaalt, te troosten wie rouwt, op te vangen en hulp te bieden aan wie in nood is.’
Nu we nog even verstoken blijven van familiefeesten, kan het bidden van het Onze Vader een krachtig teken van verbondenheid zijn met al onze ‘broers en zussen’. Terwijl wij het bidden, kunnen we in gedachten onze hand reiken naar iedereen die ons gebed nodig heeft en naar iedereen met wie we ons willen verbinden. Dat deze vriendschap met God en met elkaar ons mag vervullen van vreugde en enthousiasme!
Nu er deze maand geen communies kunnen doorgaan, duiken we onze herinneringen in… Heb je nog communiefoto’s uit de oude doos, of heel recente (van jezelf, je kinderen, kleinkinderen,…)? Stuur ze door via paredis.s@telenet.be. Vertel je liever een ervaring of anekdote over je communie of vormsel, dat mag ook!
Katrien Van Vaerenbergh
Ontdek ook de andere gaven van de Heilige Geest
