Het is een jaarlijkse gewoonte dat alle verantwoordelijken voor pastorale eenheden in Brussel een tweetal dagen samen wegtrekken richting Drongen om daar na te denken rond een aantal betekenisvolle thema's in verband met "Kerk zijn". Dit jaar ging het over medeverantwoordelijkheid en over de rol van de pastorale ploeg binnen een eenheid. Ik was er zelf als verantwoordelijke voor onze pastorale eenheid Franciscus bij.
Medeverantwoordelijkheid is sinds het tweede Vaticaans Concilie van ruim vijftig jaar geleden een sleutelbegrip geworden in het bestuur van de Kerk. Het is een merkwaardig begrip, dat op het eerste gezicht wil zeggen dat beslissingen "samen" genomen worden en dat daardoor altijd veel spontaan enthousiasme doet ontstaan. In de praktijk loopt het echter niet altijd even gemakkelijk.
Samen beslissen wil zeggen dat het wel eens kan gebeuren dat één lid van de vergadering met een briljant idee naar voren komt, dat zo goed blijkt dat iedereen er onmiddellijk mee akkoord gaat en dat het een beslissing wordt. Dat is echter een behoorlijk grote uitzondering.
Gewoonlijk ontstaan ideeën samen en wordt er aan bepaalde voorstellen, als ze het halen, nog heel wat 'geknutseld' en bijgeschaafd, vooraleer ze in praktijk worden gezet. Dat is ook de bedoeling: in de hoofden van de verschillende deelnemers van het gesprek zitten inzichten over bepaalde moeilijkheden, complicaties, uitzonderlijke gevallen en dergelijke meer, die vragen dat het voorstel verfijnd (en dus merkelijk verbeterd wordt). Gevolg is altijd dat het voorstel van het begin onderweg behoorlijk "verwaterd" (of dat die indruk kan ontstaan bij degenen die het gelanceerd hebben: er moet water in de wijn worden gedaan, bepaalde kanten worden afgezwakt...) waardoor er heel wat minder van overblijft dan gehoopt. Dat kan wel eens tot frustratie leiden en in uitzonderlijke gevallen van personen die de vergadertafel verlaten. Ja, samengedragen verantwoordelijkheid is vaak veel complexer dan uit het eerste enthousiasme zou blijken.
Toch is het een zegen. Want het blijft waar dat in meerdere hoofden ook meerdere gedachten zitten en dat het samenspel van al die inzichten ook leidt tot een betere beslissing. Ook op theologisch niveau moet je hiervoor pleiten (wat het concilie dan ook gedaan heeft): de Geest krijgt meer kansen in de dialoog van velen dan in de beslissing, die door één persoon is genomen.
Dat brengt ons bij de kern van de zaak: samengedragen verantwoordelijkheid is een optie vanuit het geloof. Het is soms moeilijk, maar het is de moeite van de inspanning méér dan waard.
Tony, pastor
