Godsdiensttwisten in Oudenaarde

Met Luther, Calvijn, Zwingli, maar evengoed met Hendrik VIII, koning van Engeland, ontstaat er in de 16de eeuw in de Rooms-katholieke kerk een definitieve breuk. Zowel de kerk als de katholieke vorsten trachten die Reformatie ongedaan te maken met o.m. edicten (Worms, 1521), met plakkaten (zoals Karel V en Filips II uitvaardigden), via concilies (Trente, 1545-1563) en synodes, door middel van oorlogen, via de instelling van de Inquisitie, via verbanningen,... Niets kan het protestantisme echter tegenhouden.

De Zuidelijke Nederlanden
In de eerste helft van de 16de eeuw kennen de Zuidelijke Nederlanden opeenvolgende golven van 'protestantse' of hervormingsgezinde bewegingen. Via Antwerpen komt eerst het lutheranisme. Daarna dringt het calvinisme vanuit Frankrijk via Doornik het Scheldebekken binnen. Het bereikt o.a. Oudenaarde en Gent. Het vindt aanhang onder de werkende klasse die toen hoofdzakelijk in de tapijtweverij werkzaam is. Bekend en berucht zijn: Jacob Blommaert en Pieter Backereel, allebei tapijtwevers.

In 1555 doet keizer Karel V troonsafstand en wordt opgevolgd door zijn zoon Filips II. Deze wordt in de Zuidelijke Nederlanden vertegenwoordigd door hertog Alva. Vanaf 1566, het begin van de beeldenstorm, wordt het godsdienstconflict steeds heviger. Kerken en kloosters worden geplunderd en in brand gestoken. Alva stelt de Raad van Beroerten in en laat de graven Egmont en Hoorn terechtstellen. Veel protestanten vluchten naar het buitenland. De 'watergeuzen' veroveren Den Briel en in hetzelfde jaar verovert Jacob Blommaert Oudenaarde. De protestanten vermoorden in juni 1572 te Gorkum vijftien priesters, in Oudenaarde vier.

vancoye.JPG

Tijdens de godsdienstoorlogen werden de priesters onder meer in Oudenaarde zwaar vervolgd. Vier werden door verdrinking omgebracht. Eén ervan was Paulus van Coye die als 'persona' verantwoordelijk was voor het hospitaal.

In 1578 worden de "biddende orden" uit de stad gewezen. De zusters in het hospitaal vrezen voor hen hetzelfde scenario. De overste, Margaretha Cabeliau, en een deel van de zusters wijken uit naar Doornik, waar zij logies vinden naast het O.-L.-Vrouwehospitaal. Enkele zusters blijven in Oudenaarde voor de verzorging van de zieken, tot 1580 wanneer de laatste zusters vertrekken. Op dat ogenblik stelt de stad Jacob Van Der Straeten aan als ontvanger en pestmeester van het hospitaal. Hij werft personeel aan voor de verzorging van de pestlijders die voortdurend in aantal groeiden. Deze ellendige toestand - aangroei van zieken, weinig of geen medicatie - duurt tot in de zomermaanden van 1582, wanneer Alexander Farnese Oudenaarde inneemt. Er wordt een katholiek stadsbestuur geïnstalleerd. De religieuzen van de verschillende orden keren terug naar de stad.