Patrick Naulaerts, trekker van de Attent werkgroep Ecokerk, leidde de zevende ecokerkraad in, die op 7 juni 2025 plaats vond in Brasschaat. “In Laudato Si schreef paus Franciscus: ‘Wij zijn als broeders en zusters op pelgrimstocht, vervlochten door Gods liefde en in tedere genegenheid verenigd met broeder zon, zuster maan, zuster rivier en moeder aarde.’ Deze woorden die verwijzen naar het Zonnelied van Franciscus van Assisi ontwikkelde de paus tot ‘integrale ecologie’: het besef dat zorg voor de aarde en zorg voor de mens onlosmakelijk verbonden zijn”. Dat besef is tegelijk een stevige oproep, want klimaatverstoring, milieuverloedering en verlies van biodiversiteit tonen ons dat we dringend anders moeten omgaan met de aarde. De ‘polycrisis’ raakt iedereen, maar de meest kwetsbare mensen het hardst. Niet meteen een hoopvolle boodschap, maar toch is dat het thema van de campagne van Ecokerk dit jaar: Knooppunten van hoop.
Met een verwijzing naar de brief aan de Romeinen (8, 19-25) wijst Patrick er op dat hopen in Bijbelse context niet een stilstaan is, maar een actief streven naar nieuw leven midden de strijd. Al kan je de indruk hebben dat al wat je doet, te weinig is, Vàclav Havel zei: “Hoop is niet 'de overtuiging dat iets goed zal aflopen, maar de zekerheid dat iets zinvol is, ongeacht hoe het afloopt'. De drie sprekers op deze editie van de ecokerkraad sluiten zich daarbij aan door te vertellen hoe zij met hun engagement kiezen voor een andere, duurzame levensstijl, die alles wat leeft toekomstkansen geeft. Vooraleer hen het woord te geven, lichtte hij nog de campagne van Ecokerk toe en alle tips om concreet aan de slag te gaan. In dit artikel op de website van Attent lees je er alles over: Knooppunten van Hoop. Campagne - Materialen - Activiteitenaanbod (leestijd: 4 minuten).
Ook het uitgewerkt aanbod van een “Laudato Si wandeling met het Zonnelied” werd kort toegelicht. Het is een wandeling met vijf haltes. Op elke halte is er een bezinnend aanbod. Dat kan je per halte via een QR code openen. Wie de wandeling wil doen kan in eigen buurt een route uittekenen. Alle info en materiaal vind je op deze webpagina: Bouw je eigen Laudato Si wandeling met het Zonnelied (leestijd: 3 minuten).
De gemaakte wereld anders maken
Stefanie De Bock is een van de vijf beleidsmedewerkers bij “De Transformisten”, een beweging die aan ‘degrowth’ of een economie van postgroei werkt. “Zware woorden, maar het is eigenlijk ook iets heel gewoon,” zegt ze. Ze stoffeert haar verhaal met het voorbeeld van Bert uit Schelle, die samen met een ploeg vrijwilligers Deelatelier Rupelstreek oprichtte. Kapotte spullen krijgen er een nieuw leven en gereedschap wordt gedeeld. Zij timmeren aan de nieuwe economie, waarin de grenzen van de draagkracht van de planeet niet langer overschreden worden. Ondertussen staan alle indicatoren daarvan in het rood, behalve die van de ozonlaag.
Simon Kuznets die in 1934 de maatstaf Bruto Binnenlands Product bedacht, wist zelf al dat zijn concept te kort schoot, door enkel te kijken naar welvaart en niet naar welzijn. Dit wel doen is nodig om los te raken uit ideeën voor ‘groene’ groei door efficiëntieverhoging en technologie. In de plaats pleit ‘postgroei’ voor een ontwikkeling van economie met welzijn als maatstaf. Dat gaat dan bijvoorbeeld over: gegarandeerde toegang tot vervoer voor iedereen, een eerlijke verdeling van de welvaart en het opnieuw zelf – democratisch - in handen kunnen nemen van de economie. Bert doet dat alvast in het deelatelier.
Zo’n economie heeft vele voordelen. Omdat er niet meer aan overproductie en overconsumptie wordt gedaan, neemt de afhankelijkheid van grondstoffen af. De economie komt terug naar het dorpsplein met een korte lijn tussen wie het maakt en wie het gebruikt/koopt. Bert is trouwens niet alleen, besluit Stefanie en wijst op voorbeelden als: een bibliotheek voor babyspullen, ‘Op wielekes’ dat het niet langer nodig maakt dat je om de paar jaar voor je groeiende kinderen een nieuwe fiets moet kopen, repair cafés, het doorgeven van kledij,… De Transformisten willen al die initiatieven versterken en vernetwerken. “Dan ontstaat een praktijkgemeenschap en zit je in het nieuwe model. Dat is overigens niet nieuw, maar zijn we in de loop van de tijd afgeleerd”. En dus is het nodig dat iemand als David Graeber er op wijst dat de wereld is wat wij er van maken en omdat wij onze wereld maken, kunnen we die ook anders maken.
PPT: klik hier.
Bijbelse spiritualiteit en bio-landbouw
Koen Dhoore, docent biologisch-dynamische landbouw prijst zich gelukkig dat hij mag lesgeven aan jonge mensen die de opleiding bio-landbouw komen volgen vanuit een grote bekommernis voor “ons gemeenschappelijk huis”. Toch merkt hij bij hen eerder wanhoop: we gaan het niet halen, klinkt en zelfs: de wereld is beter af zonder mensen. De weg van de hoop die het geloof aanreikt, is voor hem inspirerend. Daar gaat hij verder op in. De Bijbel leert hem dat de vrijheid van Gods kinderen de schepping zal verlossen. Wat is die vrijheid? Waar zit de onvrijheid? Om die vraag te beantwoorden staat hij stil bij de twee scheppingsverhalen. Vooral het tweede spreekt aan omdat de mens geen vrijbrief heeft gekregen als heerser over de schepping, maar in Gen.2, 4-9, 15 door God in de tuin is gebracht om die te bewerken en te beheren. De natuur mogen we dus gebruiken. Maar niet om het even hoe. Dat toont voor hem het verschil tussen Kaïn en Abel. Ze brengen beiden een offer, maar dat van Kaïn wordt afgewezen. In plaats van iets te offeren wat geschonken is door de schepping (een lam) offert hij het resultaat van zijn eigen werk: de start van egoïsme, wat tegelijk ook aangeeft dat de mens de vrijheid heeft om God te loven of niet. Een gelijkaardige keuze wordt Jezus voorgehouden bij zijn beproeving in de woestijn.
In de kern gaat om een keuze tussen : behoeden/bewaren of vernederen/verheffen. Dat past hij toe op de landbouw, met de industriële landbouw enerzijds en een optimaal globaal-ecologische landbouw anderzijds en de effecten ervan op de bodem, planten, dieren en mens. Ook het Bijbelboek Apocalyps toont de gevolgen van het verschil tussen beheren of heersen. Van Eyck schilderde dat meesterlijk uit in het Lam Gods dat ‘de nieuwe hemel en nieuwe aarde’ toont. Koen besluit dat het van de wil van elke mens afhangt of de Kaïn- en Abelstromingen elkaar kunnen vinden en samenwerken om vanuit een gedeelde “verbeelding” van de toekomst de aarde te vernieuwen en voor te bereiden voor een volgende stap op weg naar het voltooien van de schepping.
PPT: klik hier.
Sociaal en duurzaam
Roosmarijn Sips legde tenslotte de werking uit van de ‘Internationale Vereniging Trappist’. IVT verenigt sinds 1997 17 trappistenabdijen over de hele wereld. Het initiële doel was het beschermen van het merk trappist. Om het logo te krijgen moet men aan drie criteria voldoen. De eerste twee noemt men vaak: gemaakt binnen de muren van de abdij, met paters trappisten mee in het beheer. Het derde criterium wordt nauwelijks genoemd, maar heeft een grote sociale impact: de winsten gaan naar een goed doel.
Begin mei 2025 ontving de algemene vergadering twee mensen van ‘Eglise Verte’ uit Parijs. Het leidde meteen tot een aanpassing van het al bestaande auditformulier. Daaraan werden meer punten toegevoegd over duurzaamheid. Roosmarijn geeft vervolgens een hele reeks voorbeelden van concrete toepassingen: een bos aanplanten ter compensatie van meer gebied innemen, het water zuiveren, zonnepanelen leggen – per dak dat er bijkomt, komen er ook meer zonnepanelen bij -, de renovatie van het trappistinnenklooster in Brecht, brouwen met windenergie, inzetten op circulariteit en het verminderen van de CO2 uitstoot, … Een indrukwekkend verhaal, waarvan de resultaten ook zorgvuldig worden gemeten. De nieuwste elementen om te verduurzamen werden recent toegevoegd, maar abdijen zijn er al veel langer mee bezig. Westmalle bijvoorbeeld koos er al in de jaren ’60 voor het water te zuiveren met een eigen waterzuiveringsinstallatie. Het maakte van de brouwerij een pionier.
PPT: klik hier.
Tekst: Rita Boeren
