Staande blijven in moeilijke geloofstijden...
Jacob Lacop leefde in de beginjaren van de Reformatie en dit waren bijzonder verwarrende tijden, zeker voor gelovigen in Vlaanderen en Nederland. Het evangelie werd verkondigd maar eveneens misbruikt. Het zijn niet de mooiste bladzijden uit de lange kerkgeschiedenis. De Vrede van Westfalen in 1648 lag nog veraf!
Zoals verteld in de predicatie van Allerheiligen is Jacob Lacop iemand die in de 21e eeuw model kan staan voor uiteindelijke standvastigheid in het geloof. Vandaag maken wij ook bijzondere tijden mee qua geloofsbeleving. De misbruikverhalen blijven de kerk in Vlaanderen treffen. Reeds verschillende generaties zijn ervan overtuigd dat ze perfect gelukkig kunnen worden los-van-God. De individualisering van de geloofsbeleving bedreigt uiteindelijk de samenhang van de gemeenschap…
Veel zorgen en problemen maar er is niets nieuws onder de zon. Ook Jacob Lacop heeft het niet gemakkelijk gehad. Zijn levenverhaal, waarvan het begin vorige week in Kerk en Leven, kan ons geloof voeden.
De toenmalige geloofsgemeenschappen stonden omwille van reformatorische ideeën keihard tegenover elkaar. De norbertijn afkomstig uit Oudenaarde werd in 1572 in Monster gevangen genomen, samen met zijn vader en pastoor. De watergeuzen brachten de katholieke priester Jacob Lacop - die tevoren had gesympathiseerd met de Reformatie - over naar Den Briel…
Ondertussen bevonden zich in Gorcum franciscanen. Claes Pieck, de gardiaan, had de nodige voorzorgsmaatregelen genomen want voor hen was de situatie het meest bedreigend: de woede van het geusgezinde volk richtte zich in andere steden juist op hen, omdat zij de naam hadden een rijk leven te leiden, terwijl ze schuilgingen achter een masker van armoede. Dergelijke gevoelens berusten altijd op een kern van waarheid...
De meeste monniken weigerden hun stad te verlaten. Ook de twee pastoors van Gorcum, Leonardus van Veghel en Claes Poppel, bleven. Tot op het laatst toe bleef Poppel de eucharistie opdragen: op 26 juni in de ochtend deed hij dat voor de laatste keer. In een kort boekje over de martelaren schrijft Blijswijk: “De pastoor had zijn beste toog aangetrokken. Een verwonderde parochiaan vroeg hem schertsend of hij soms naar een bruiloft toeging. Het onverwacht antwoord luidde: “Zo voel ik mij ook.””
Diezelfde dag besloot het stadsbestuur de geuzen binnen te laten. Fanatieke calvinisten uit Gorcum wilden de pastoors en monniken uit hun stad gestraft zien voor het onderdrukken van het protestantisme. De mannen werden gevangengezet en gruwelijk mishandeld. Zo werd gardiaan Claes Pieck bijna gewurgd en werden de pastoors hard geschopt en geslagen. Dit ging een aantal nachten zo door. Het doel was, behalve het uitleven van persoonlijke haat, om de gevangenen ertoe te drijven hun geloof in het Heilig Misoffer en de eucharistische tegenwoordigheid en hun trouw aan de paus van Rome af te zweren.
De sfeer in Gorcum werd gespannener: ook katholieken durfden zich meer en meer in het debat te mengen. Om te voorkomen dat dit zou escaleren, werden de gevangenen tot op hun ondergoed uitgekleed en met de boot eerst naar Dordrecht en daarna naar Den Briel gebracht. Daar wachtte hen een honend onthaal. Op de kade stond een galg opgesteld, waaromheen de gevangenen enkele rondjes moesten lopen. Dat was echter slechts intimidatie: zogenaamd ‘in processie’ moesten de geestelijken door het centrum van Den Briel trekken, waar alweer een galg stond opgesteld. Ze werden opgesloten in de gevangenis. Daar vertoefden nog drie andere katholieken waaronder Jacob Lacop die overgebracht was uit Monster…
In Wereldnieuws in 1572 beschrijf ik de marteldood van de martelaren van Gorcum en dus ook van Jacob Lacop. Als martelaar werd hij exact 150 jaar geleden heilig verklaard. Daarom ga ik als pastoor met jullie als parochianen graag op uitstap naar Oudenaarde in het spoor van Jacob Lacop. Laten wij samenkomen met gelovigen uit Oudenaarde om samen te bidden op voorspraak van de Jacob Lacop, bidden we om geloofstrouw op moeilijke ogenblikken!
pastoor Alexander
Het altaar ter ere van Jacob Lacop in Oudenaarde