Gezondheidsongelijkheid
Wie arm is moet keuzes maken tussen een nieuwe bril voor de dochter en voor jezelf. Tussen groenten en medicijnen. Tussen de huur en een beugel. Tussen een doktersbezoek en een schoolreis. Tussen de psycholoog en de elektriciteitsrekening. En dat elke dag opnieuw. In 2025 schuift Welzijnszorg een schrijnend én urgent probleem naar voren: gezondheidsongelijkheid!
Armoede tast de gezondheid aan door financiële stress, uitgestelde zorg, een slechte woonkwaliteit en een ongezonde leefomgeving. Mensen in armoede stellen medische zorg noodgedwongen uit, vinden geen arts of kunnen de medicatie niet betalen. Ziekte leidt op zijn beurt tot extra kosten én inkomensverlies. Zo is de cirkel rond...
Arm maakt ziek, ziek maakt arm
Sommige medicatie zoals pijnstillers worden niet terugbetaald waardoor mensen liever wel terugbetaalde medicatie zoals antibiotica vragen. Behalve gezondheidsongelijkheid zijn er voor arme mensen ook structurele verschillen in gezondheid en levensverwachting. Deze verschillen zijn géén kwestie van individuele keuzes maar ze ontstaan door sociale, economische en omgevingsfactoren. Mensen die in armoede leven worden vaker ziek en leven korter. Wie in een arme wijk woont heeft voor 51% meer kan op diabetes, loopt 2,5 keer meer het risico om langer dan een jaar uit te vallen door ziekte en stelt vaker preventieve zorg uit zoals het tandartsbezoek.
Wat moet er veranderen?
Geen zorg op twee snelheden. Ons gezondheidssysteem lijkt op papier goed uitgebouwd, maar de realiteit voor mensen die chronisch zieke zijn èn in armoede leven is anders. Wie ziek is, betaalt vaak dubbel: met geld èn met tijd. Enerzijds zijn de medische kosten, in combinatie met het inkomensverlies, vaak bijna onbetaalbaar. Anderzijds zorgen wachtlijsten ervoor dat er kostbare (zorg)tijd verloren gaat. Er ontstaan twee snelheden in de zorg: wie kan betalen, wordt sneller geholpen. Dat is onaanvaardbaar want we verdienen allemaal toegang tot kwalitatieve zorg: rijk en arm, zonder financiële drempels of wachttijden op basis van het inkomen.
Zorg op maat
Veel mensen geraken de weg kwijt in het kluwen van zorg, instanties en rechten. Welzijnszorg pleit voor automatische toekenning van rechten maar ook voor toegankelijke, begrijpbare en begeleide zorgverlening op maat want een menselijke benadering van- en kennis over de impact van armoede op iemands leven is essentieel. Zorg op maat vraagt inzicht in hoe armoede iemands mogelijkheden beïnvloedt en inzicht in begeleiding doorheen het complexe zorgsysteem.
Betere levensomstandigheden, betere gezondheid
Een goede gezondheid begint buiten het ziekenhuis. Wonen, onderwijs, inkomen en leefomgeving hebben een directe en indirecte invloed op gezondheid. Alleen met structurele investeringen en betere levensomstandigheden kunnen we gezondheidsongelijkheid écht aanpakken en werken aan een gezonde samenleving. Daarom moet gezondheid een doel zijn in alle beleidsdomeinen en daar wil Welzijnszorg tijdens de vier weken adventstijd extra zorg aan besteden.
De advent
Het liturgisch jaar begint met de advent. Eenvoudig gerekend valt het begin van de advent samen met de eerste van de vier zondagen voor Kerstmis en begint op de eerste zondag na 26 november, de dag dat het feest van de Heilige Siricius gevierd wordt. Hij werd geboren in het jaar 334 en was de achtendertigste paus die na zijn dood op 26 november in het jaar 399 heilig verklaard werd. De advent eindigt op 24 december bij het avondgebed. Hierdoor verschilt de lengte van de advent per jaar maar telt altijd vier zondagen.
In de rooms-katholieke kerk en ook in de anglicaanse- en oud-katholieke kerken wordt vanaf 17 december tot 24 december de kerstnoveen gehouden. Er zijn dan geen herdenkingen van heiligen en de liturgische kleur is paars. Het is onduidelijk wanneer de advent voor het eerst in de kerk gevierd werd. Wel wordt hij voor het eerst vermeld in het boek van de Franse bisschop van de stad Tours, Gregorius van Tours (573-594). De wereld waarin hij leefde was die van het vroegmiddeleeuwse Europa. Tours was in die dagen een belangrijk centrum van de populaire cultus van Sint-Maarten, een heilige die op 11 november gevierd wordt en zich onderscheidde door zijn menselijke en vriendelijke houding ten opzichte van de naaste in armoede.
De advent begint tevens met de overgang van de herfst naar de winter. Het is een tijd van groeiende perioden van duisternis waarin we uitzien naar het licht. Advent is ook de tijd van wakker worden en waakzaam zijn. Ondanks onze dagelijkse zorgen wordt ons gevraagd extra oog te hebben voor de mensen rondom ons, vooral voor de zwakkeren. Dat zijn o.m. diegenen die door een tekort aan middelen in de armoede terecht zijn gekomen en op de een of andere wijze niet ten volle kunnen deelnemen aan het maatschappelijke leven, zoals dat voor de meesten van ons wel mogelijk is. Laten we hen met onze aandacht voor hun problemen een sprankeltje licht geven. Elke mens is beeld van God en in de goddelijke wereld van gerechtigheid is er plaats voor iedereen.
Samen tegen armoede
Welzijnszorg Vlaanderen staat open voor mensen met andere geloofs- en levensovertuigingen maar blijft haar programma stoelen op christelijke waarden. ‘Samen tegen armoede’ kan gaan van financiële steun aan de projecten die steun nodig hebben, tot het aanbieden van voedselpakketten of een gratis kop koffie, want de droom van Welzijnszorg Vlaanderen is een Vlaanderen zonder armoede. Voor ons gelovigen reikt Welzijnszorg Vlaanderen met haar adventsactie ons de helpende hand in onze solidariteit met de achterblijvers in onze maatschappij.
Marjo Perry
Voor meer informatie: welzijnszorg.be
