De eerste communie behoort, samen met het doopsel en het vormsel, tot wat men de initiatiesacramenten noemt.
De eerste communie is de eerste keer dat een kind of volwassene de communie ontvangt. Het kind kan dan voor het eerst samen met zijn ouders volledig deelnemen aan de eucharistie.
Door een kind zijn eerste communie te laten doen, drukken de ouders uit dat ze het kind verder willen laten groeien in het christelijk geloof. Ouders willen hun kind laten kennis maken met de gelovige gemeenschap, die in de eucharistie wekelijks samen komt rond Jezus Christus. Daarvoor werd reeds gekozen toen het kind gedoopt werd.
De gemeenschap met Jezus Christus wordt juist duidelijk in de communie, het breken en het delen van het brood.
Dit betekent iets voor het leven van allen die eraan deelnemen. Daardoor groeit er een verbondenheid met Christus en elkaar. Door aan de eucharistie deel te nemen proberen christenen solidair te leven als Jezus.
De voorbereiding op de eerste communie gebeurt in verschillende stappen. Het is een samenspel van wat aangereikt wordt door de parochiegemeenschap, de godsdienstlessen op school en het gezin waarin het kind opgroeit.