Wie verdieping in het geloof zoekt kan dit naast de wekelijkse Eucharistieviering vinden in de vorm van boeken en voordrachten bijvoorbeeld. Zo was er onlangs een voordracht over Franciscus van Assisi in de Clemenspoort. Een groepje gelovigen (TAU) werkt er al een tijdje rond het thema “Armoede”.
De Heilige Franciscus (Italië, Assisi, °1181 +3/10/1226) is een figuur die vele mensen nog altijd erg aanspreekt. Niet alleen staat hij bekend als stichter van de minderbroeders Franciscanen, het is ook de heilige waaraan onze huidige bisschop van Rome en paus zijn naam ontleende. Door zijn persoonlijk innige band met de natuur en alle schepselen, is hij tevens een voorvechter van de zorg voor de ons omringende schepping, de natuur en alle dieren (zie: Het zonnelied). Het zijn allemaal goede motieven om meer te willen weten over deze persoon.
De spreker: Fr. Michel Laloux
We verwachten de Franciscaanse pater Fr. Michel Laloux die over zijn ervaringen komt vertellen als gelovige, pater, priester en provinciaal der Franciscanen (Wallonië en Frankrijk) en in het bijzonder over zijn samenleven met arme mensen.
Zijn opgewektheid en onschuldige luide lach zetten de toon van bij de start voor wat een mooie avond belooft te worden.
Een speciale relatie met God
Fr. Michel Laloux bestempelt zijn relatie met God als een speciale vriendschap die begint wanneer hij amper 11 (!) jaar oud is. Hij heeft dan al volledige gesprekken met Hem omtrent allerlei onderwerpen in zijn erg jonge leven. Deze aparte, persoonlijke relatie met God aanvaardt hij dan ook als een gift, een genade die niet iedereen heeft.
Hij omschrijft zijn beleving van de aanwezigheid van God als een warme gloed, een innig enthousiasme om aan de slag te gaan met mensen. Het klinkt als de Heilige Geest, niet?
Intreden als novice
Wanneer hij intreedt bij de Franciscanen als novice is hij bijzonder jong, 20 jaar. Net zoals bij alle jongeren komen allerlei uitdagingen op zijn pad. Zijn leven wordt gekenmerkt door afwezigheid van planning: Het is God die hem telkens in de richting duwt die Hij voor deze pater wil. Deze laatste weet zeer snel dat zijn keuze resoluut gaat naar het volgen van Jezus en het omhelzen van het celibaat.
1. ARMOEDE
Wie Franciscaner minderbroeder wordt, legt naast de gelofte van kuisheid ook de gelofte van gehoorzaamheid en van armoede af.
Voor deze broeders betekent armoede meer dan enkel het verzaken aan aardse bezittingen. Deze Bijbelse uitspraak staat voor de H. Franciscus centraal:
“Als je volmaakt wil zijn, ga dan verkopen wat je bezit en je zult een schat bezitten in de hemel.” (Mt 19.21)
Als Franciscaner minderbroeder bezit je niets en als klooster evenmin. Om in je behoeften te voorzien kan je bedelen. Is dit niet voldoende, dan moet je ervoor gaan werken. Wie bedelt ontvangt trouwens geen geld maar bv. een maaltijd of onderdak van mensen die je dit willen geven. Bedelen wordt aangeraden omdat het nederig maakt.
De onthechting geldt ook voor het verzaken, het opofferen van je ego, en “simpelheid van geest” wordt aanzien als geen glorie te halen uit bv. intellectuele kennis of nog, niet prat te gaan op de uitoefening van een vooraanstaand ambt. Nederigheid in alles wat je doet is het na te streven ideaal.
Voor Fr. M. Laloux vertaalt de navolging van het armoede-principe zich in het samenleven, lief en leed delen met de armsten in onze samenleving gedurende 12 jaar. Deze mensen vragen hem op een bepaald ogenblik hun priester te worden. En zo engageert hij zich in de opleiding en wordt hun priester.
Alhoewel hij ‘armoede’ in de samenleving helemaal niet verheerlijkt of idealiseert, want het brengt heel veel lijden met zich mee, ervaart hij dat bij hen die niets bezitten aan aardse goederen de beleving van het geloof soms veel dieper gaat en dat ze meer kunnen genieten van eenvoudige pleziertjes.
Deze ervaringen kunnen ook voor ons waarde bezitten en we kunnen ons de vraag stellen of ook wij de onthechting in de praktijk van ons christelijk leven kunnen binnenbrengen. Wanneer vinden wij dat we voldoende bezitten om gelukkig te zijn? Kunnen we niet met minder tevreden zijn? Geven we af en toe aan onze kinderen de boodschap mee aan een extra hebbeding te verzaken en zich wat te matigen? Waarom zouden we dat doen? Gaan we daarover in dialoog met hen? Doen we liever (iets minder) mee met de materiële bezitsdrang? Hoe staan we hier tegenover deze laatste jaren? “Volmaakt” is misschien te hoog gegrepen voor ons, maar misschien kunnen we toch een stukje van die weg gaan?
2. DE EUCHARISTIE
Eigenlijk zou de Eucharistie op de eerste plaats kunnen staan bij de H. Franciscus. Zijn grootste wens was om Christus na te volgen en ermee één te worden. Armoede was hiertoe een middel. Vandaar ook zijn enorme eerbied voor priesters en staat de Eucharistie symbool voor de eenwording met Christus.
In navolging van Christus offert de H. Franciscus zijn hele leven op, net als Christus, ten dienste van de mens en de natuur.
Offerdans van Fr. Michel Laloux
Tijdens zijn jeugdjaren als Franciscaner ontdekt broeder Laloux een zeer speciale liefde voor de dans als middel om zijn liefde voor God en Jezus uit te drukken. Hij neemt lessen bij choreografen en wordt zowaar een professioneel. Deze liefde deelt hij met minderbedeelde jongeren door dansnamiddagen en dansworkshops te organiseren voor hen. Ook tijdens de Eucharistieviering biedt hij deze dans als extra gebed aan bij wijze van offer. Dat hem dit soms de afkeur van zijn broeders opleverde, maakte hem uiteraard verdrietig. Maar ook dat komt uiteindelijk goed wanneer een bisschop hem op een dag vraagt of hij zou willen dansen tijdens de Eucharistieviering !
Dit dansverhaal intrigeert ons groepje natuurlijk en we vragen ons af welke vorm dit dan wel kan aannemen in het leven van een Franciscaner monnik. Sommigen van de toehoorders hebben echt zin om hier meer over te weten en misschien zelfs een dansje te wagen?
Iemand van ons merkt (terecht) op dat het showelement bij sommige dansen in misvieringen rondom ons, ingaat tegen het waardige van een Eucharistieviering. Maar we mogen gerust zijn: We zien al snel dat het gaat om een eerbiedige uitdrukking rond de mooiste momenten in de Eucharistieviering.
Na de pauze schuiven we prompt wat stoelen opzij, iemand van de aanwezigen zingt een mooi Israëlisch lied en we leren de basisstapjes voor een eenvoudige dans.
Trailer complet conférence (youtube.com)
Als afsluiter van deze buitengewone avond schenkt de provinciaal van de Franciscanen ons “de offerdans”, het aanbieden van brood en wijn wat door een dans opgeluisterd wordt.
Mooi, respectvol en helemaal passend, dat vinden we allen. Echt inspirerend.
3. HET ZEVENVOUDIGE PAD: HET PAD NAAR DE VREUGDE
Stap voor stap naar de heiligheid. Franciscus gaat de weg van onthechting die uiteindelijk leidt naar VREUGDE en bevindt zich hiermee in het goede gezelschap van andere mystici zoals Boeddha, Dogen en andere figuren uit andere geloofssystemen en continenten waardoor hij ook het Rooms-katholieke kader overstijgt en behoort tot de mystici van de wereld.
Zonder alle stappen te willen overlopen is het interessant te zien dat de laatste stap die van de vreugde is, zoals bij alle mystici. We vergeten vaak dat uit de opgeofferde aardse belevingen vreugde voortkomt. Onthechting was wat Jezus predikte en de navolging van dit voorbeeld is wat Franciscus drijft, hij komt tot een mystieke eenwording met Christus.
Nu kan men beter begrijpen wat pater M. Laloux in de dans vindt: hij uit er zijn vreugde mee, de vreugde die hij op deze mooie avond met ons heeft willen delen.
Later, in het hieronder vermelde boek, lees ik dat dansen trouwens niet zo “random” is als het ons op het eerste gezicht lijkt. Dansen wordt namelijk beschouwd als één van de middelen om te komen tot de mystieke eenwording via het mediteren, bidden, vasten, zingen en dansen (...) p72, het verdient zelfs aanbeveling, zegt de H. Franciscus.
Hier nog een commentaar over de “vreugde” van een deelnemer aan de sessie: “Het is de vreugde van het besef alles van God te ontvangen, elke dag weer, wie je ten diepste bent, je leven zelf, al je gaven, de mensen die op je pad komen en al wat aan je gebeurt. Arm, maar rijkelijk in genade! De armoede brengt tot pure ontvankelijkheid, tot een vertrouwvol met open handen in het leven staan.”
De zeven stappen naar de vreugde
Uit het boek “Het zevenvoudige pad van Franciscus van Assisi” van Hein Stufkens.
Stap 1: “Ik buig in liefde en dankbaarheid voor het mysterie en ik open mijn hart vol mededogen voor al wat leeft en lijdt” p38
Stap 3: “In overgave vind ik vrede en ongewapend ga ik de weg, vrede wens ik vriend en vijand” p72
Stap 7: “In vreugde leef ik dit leven, om mijn lippen zomaar een glimlach” p130
In zijn 7 stappen vindt de gelovige die verder wil gaan een voortschrijdende beweging naar mystieke eenwording met Christus en vreugde. De Heilige Franciscus bereikte die naar het einde van zijn leven toe. Een tastbaar teken van deze eenwording zijn de stigmata die hij vertoonde op latere leeftijd. Andere wonderen worden verteld door de H. Franciscus zelf (visioenen en interne locuties). En, het is waar, in de Middeleeuwen is het soms moeilijk onderscheid te maken tussen wat legende is en wat echt is gebeurd.
De stigmata zijn echter een objectief te verifiëren feit. Hij is de eerste heilige in de geschiedenis die deze uitwendige tekenen van eenwording met het lijden van Christus vertoont.
GRIETJE DE GRAEVE
