Onze pastorale zone is een samenwerkingsverband van zes parochies en één kapelanij. Elk van deze zeven geloofsgemeenschappen komt samen in de kerk, een gebouw van hout en steen dat soms vele stormen heeft doorstaan en dat de geschiedenis van elk van deze dorpen uitademt.
Het is daarom vaak interessant om de erfgoedwaarde van deze gebouwen te onderzoeken. Ook de klokken in de kerktoren bevatten haast evenveel ongeschreven informatie.
Wil je meer weten? Klik dan:
Door professor-emeritus Jef Teugels (KULeuven) en archeoloog Werner Wouters werden alle klokken in onze kerken eind juni 2019 geïnventariseerd. Elke toren van onze 7 Kana-kerken leverde een uitgebreid verslag op. Uit deze verslagen noteren we enkele markante gegevens van dit roerend goed dat onroerend geworden is door bestemming.
Onze 7 kerken bevatten in het totaal 16 klokken. De toren van Waanrode bevat er 4, de kerk van Stok 3, de kerken van Kortenaken, Hoeleden, Kersbeek en Ransberg elk 2 en de kerk van Miskom 1.
Geboortejaren
De oudste klok hangt in Hoeleden en dateert van 1701. In Ransberg vinden we een klok van 1713; het klepelklokje in Waanrode dateert van 1722. Ook de tweede klok van Hoeleden dateert nog uit diezelfde eeuw, meer bepaald van 1792. De klok van Miskom dateert van 1817, 1 klok in Kersbeek is van 1839 en 1 van Kortenaken van 1846. De jongste klok hangt in de kerk van Waanrode en dateert van 1988. De meeste klokken dateren van de jaren na de Tweede Wereldoorlog: 1 in Kortenaken (1949), 1 in Ransberg (1952), 3 in Stok (1954) en 1 in Waanrode (1955). Twee klokken vieren dit jaar een bijzondere verjaardag: 1 klok in Kersbeek wordt 40 jaar (1979) en 1 in Waanrode viert een gouden verjaardag (1969).
Afmetingen en gewicht
De grootste klok met een hoogte van 91 cm en een diameter van 121 cm hangt in Waanrode en weegt 1069 kg. De grootste klok van Kortenaken is slechts 1 cm kleiner in hoogte en omvang, maar is de dikste met een dikte van 9,1 cm, terwijl deze van Waanrode 3 mm minder dik is. De kleinste klok is het angelusklokje van Stok met een hoogte van 23 cm en een diameter van 27 cm en een dikte van 1,8 cm.
Namen
Meerdere klokken dragen een eigen naam: in Stok Maria, Franciscus en Angelus; de klok van Miskom heet Germanus, die van Kersbeek Vrede en Jan Berchmans; te Kortenaken hangen Maria-Jozef en St.-Amor en te Waanrode klinken O.L.-Vrouw, Bartholomeus en Denis. Maar liefst 4 klokken werden dus genoemd naar de lokale kerkpatroon.
Confiscatie in beide wereldoorlogen
De kerkraad was professor Jef Teugels en de heer Werner Wouters erg dankbaar voor deze inventarisatie. De voorlaatste inventaris dateerde immers al van 1918. Op het einde van de Eerste Wereldoorlog wilde de Duitse bezetter immers alle klokken confisqueren. Als reactie vroeg toenmalig aartsbisschop kardinaal Mercier zijn pastoors om nauwkeurig te noteren welke klokken er in de torens hingen en wat erop te lezen viel. Deze oorlog eindigde gelukkig nog vóór de bezetter dit plan kon uitvoeren.
Spijtig genoeg liep het anders in de Tweede Wereldoorlog. Al van in 1941 wilde de bezetter vele klokken weghalen; het Duitse leger had gebrek aan grondstoffen. De kerkelijke overheid talmde zodanig lang dat maar eerst in het najaar van 1943 de klokkenroof daadwerkelijk begon. Weliswaar met dien verstande dat torens met één enkele klok ongemoeid bleven en torens met meerdere klokken minstens één klok behielden. Ook alle klokken van vóór 1700 moesten onaangeroerd blijven. Het merendeel van de klokken verdween...
In een restitutieprogramma verving de Belgische overheid de meeste klokken later door nieuwe, wat verklaart waarom er in onze parochies klokken hangen van na de Tweede Wereldoorlog.
Meer info?
