Een nieuw soort boom dat me wel aanspreekt. Hij wordt ook wereldwijd Laudato-tree genoemd.
Zondag 4 oktober is het feest van St. Franciscus, een heilige die niet alleen nauw met Jezus verbonden was maar ook met de natuur. Voor de christelijke kerken sluit die dag de Scheppingsperiode af. We hebben er niet ieder jaar evenveel aandacht voor maar dit jaar willen we ook een teken geven van onze zorg voor de natuur: er komt een Laudatosiboom in de tuin van OLV van Vreugde. Welke vrucht hij zal geven, weten we nog niet… Of zal dit van ons afhangen? Na de viering planten we hem.
Meer uitleg vind je in dit eerder verschenen artikel:
Als ik schrijf is het 1 september. Vandaag staan alle ogen -terecht- gericht naar een massa kinderen, jongeren en mensen in de onderwijswereld die starten met een nieuw schooljaar na een te lange onderbreking. Maar 1 september is ook de eerste dag van de “Scheppingsperiode”. Jaarlijks loopt deze periode in de christelijke kerken van 1 september tot 4 oktober (feestdag van St. Franciscus, dierenliefhebber, in de RKK). Voor de ortodoxe kerk is 1 september ook het begin van het liturgisch jaar en wordt het scheppingsverhaal gelezen. In 1989 riep de patriarch deze dag uit tot ‘gebedsdag voor het milieu’. In 2015 sloot Paus Franciscus en de katholieke kerk zich hierbij aan en werd 1 september ‘Werelddag van gebed voor de zorg voor de schepping’.
Vijf jaar geleden… en nu?
Dit jaar is het ook vijf jaar geleden dat Paus Franciscus de encycliek ‘Laudato Si’ publiceerde. Een encycliek die heel wat christenen wakker schudde: ‘Wij zijn verantwoordelijk voor ons gemeenschappelijk huis, de aarde’. Het is een mooie, en goed leesbare, tekst die het sociaal aspect van ons christen-zijn opengooit: niet enkel de zorg voor elkaar is een opdracht maar ook de zorg voor de natuur. Misbruik maken van de rijkdommen van de aarde is zonde. De uitbuiting van de aarde heeft vele gevolgen, voor iedereen. Maar de eersten die er onder lijden zijn mensen die al in armoede leven… ‘Het ecologisch debat moet gaan over rechtvaardigheid en zowel de schreeuw van de aarde als die van de arme horen.’…. ‘Een gevoel van diepe eenheid met de rest van de natuur kan niet echt zijn als ons hart geen tederheid, medelijden en bezorgdheid voelt voor onze medemens. … Alles is met elkaar verbonden. Daarom is er een zorg voor het milieu gevraagd, die met een echte liefde tot de mensen en een blijvende inzet voor de problemen van de maatschappij verbonden is.’
Ik stel mij stilletjes de vraag: ‘Is mijn ecologisch bewustzijn en mijn inzet gegroeid de laatste vijf jaar of krijgt de consumptiewereld hoe langer hoe meer vat op mijn levensstijl?’ Ook het antwoord blijft stilletjes… Tijdens de lockdown, als veel dingen ineens niet meer evident waren, ging men met kleine stapjes terug naar de natuur, terug naar het essentiële, fietsen en wandelen, kopen in bio-winkels en in de buurt. Er waren ongetwijfeld enkele positieve aspecten maar bij het terugplooien van de coronamaatregelen werd heel duidelijk dat het economische aspect van onze samenleving weer voorrang kreeg: (vliegtuig)reizen, horeca e.d. lijken me echt geen teken van een beweging die ‘terug naar het essentiële’ wil. Ook niet van een maatschappij die mensen in armoede als eerste wil bijstaan. En wat gebeurt er vandaag in Brussel als het openbaar vervoer niet zo veilig is en voetgangers een vervelend mondmasker moeten dragen? We grijpen terug naar de auto, dat is toch veiliger en gemakkelijker dan de fiets of het openbaar vervoer.
Een groene gordel of een fruitboom
Naar aanleiding van de verjaardag van die encycliek riep paus Franciscus op tot actie. Wereldwijd kwamen er heel wat initiatieven. Eén initiatief springt wel in het oog: Laudato Tree of de groene gordel. Nee, niet rond Brussel. Laudato Tree wil 7 miljoen bomen planten over 8000 km doorheen 11 landen in Afrika, van Senegal tot Djibouti. Die groene long moet de verwoestijning tegenhouden en de levenskwaliteit van de bewoners vernieuwen. Hun regio weer leefbaar maken zodat migratie geen optie meer is. Een enorm project, het klinkt een droom… Zelfs al wordt er maar hier en daar een stukje van gerealiseerd, het zal minstens een meerwaarde betekenen voor een lokale gemeenschap.
Hier in België nodigt eco-kerk elke gemeenschap, elke vereniging uit om een Laudato Si-boom te planten. Het liefst een fruitboom, op een toegankelijke plaats en waarom geen oude inheemse soort voor wie genoeg ruimte heeft. (Ik herinner me bijzonder lekkere appels in de tuin van mijn grootouders.) Een laudatosiboom verwijst symbolisch naar iets wat ons dierbaar is: de vruchten van de aarde (en het werk van onze handen) zijn er om gedeeld te worden. In onze liturgie ‘dragen we ze op’ aan God, we geven ze uit handen. Een fruitboom planten betekent ook geduldig wachten op de eerste vruchten. Ook dat leert ons dat we niet alles in de hand hebben, dat alles niet vlug-vlug kan en moet gebeuren. ‘Time is money’? Een mentaliteit waar moet aan gesleuteld worden. Een fruitboom kan ons ook doen nadenken over duurzame landbouw…
Bomen hebben me altijd geboeid. Een boom heeft zijn wortels in de aarde en zijn ‘kop’ in de hemel. Een symbool van verbinding tussen hemel en aarde. Zo kunnen ook wij mensen zijn, stevig geworteld in de realiteit maar verlangend naar wat ons overstijgt en meebuigend met de wind van Gods Geest… (pastor Tite)
