Onze nieuwsberichten zijn niet altijd hoopgevend. Zeker niet het internationale nieuws. Geweld, onrecht, extreme armoede, natuurrampen (hun oorzaak?)… Maar toch gebeuren er ook positieve dingen en daar wil ik vandaag de aandacht op richten. Ook in het Zuiden zijn heel wat mensen ‘geboren delers’. Misschien hebben we wel iets te leren…
De stilte doorbreken
In de veertigdagenkalender vond ik deze getuigenis uit Israël-Palestina. Israëlische ex-militairen getuigen over de wantoestanden in Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook via hun organisatie ‘Breaking the Silence’. Ze zijn een doorn in het oog van de overheid maar doen verder. Moedig. Mensen die niet aan de kant blijven staan en opkomen voor hun rechten en voor de rechten van hun medemensen. Zelfs als hierdoor hun eigen welzijn en rust in gevaar komt.
De strijd om aardappelen
In het Hoge Andesgebergte wordt een ongelijke strijd gevoerd. Voor veel boeren zijn aardappelen hun enige bron van inkomsten en moeten zij het hebben van de verschillende variëteiten. Maar grote bedrijven certificeren enkele soorten en worden zo als het ware de eigenaar er van. Ze promoten de monocultuur van één variëteit en beslissen dan wie, waar en hoe die aardappelen mogen geproduceerd worden… Lokale gemeenschappen gaan er tegen in door zelf een register te beginnen om de eigendomsrechten in handen te houden. Zo kunnen ze niet verplicht worden hun pootgoed jaarlijks af te kopen bij een groot bedrijf en laten ze hun eigen soorten niet verloren gaan.
Groenbemesters
Veel Congolese boeren proberen hun akkers vruchtbaar te maken door ze vooraf af te branden. Men zag er lang geen kwaad in. Er was grond genoeg en de opbrengst voorzag in eigen voedsel. Maar ondertussen zien we hoe dit veel bos vernietigd zonder de grond vruchtbaarder te maken. De ongecontroleerde branden vernietigen soms ook huizen en maken dodelijke slachtoffers. De biodiversiteit gaat erdoor achteruit: sommige rupsen, fruitsoorten, planten en dieren worden zeldzaam of zijn niet meer te vinden.
Jonge boeren gaan nu aan de slag op experimentele velden met groenbemesters. Die velden worden ingezaaid of beplant met lokale planten om de grond opnieuw vruchtbaar te maken. Ze doen dit op plaatsen waar veel andere boeren voorbij komen en sensibiliseren hen. Tegelijkertijd lobbyen ze om de bestaande wetten tegen het ongecontroleerd afbranden te doen eerbiedigen.
Aan de rand van de maatschappij
Heel vaak zijn positieve verhalen gelinkt aan de inzet van een vereniging of ngo. Maar ook gewone mensen zetten zich met hart en ziel in voor medemensen. Enkele voorbeeldjes uit Niger.
Moussa groeit op in de stad. Het lukt hem om onderwijzer te worden en hij gaat in de stad aan het werk. Hij houdt van zijn job. ‘Ieder kind heeft het recht om naar school te gaan’, vindt hij. Vrijwillig biedt hij zich aan als leerkracht voor de nomadenscholen. Die scholen bestaan eigenlijk niet, er is amper infrastructuur en materiaal. De leerkracht trekt mee doorheen uitgestrekte gebieden en zelfs over de landsgrenzen heen. Op het ritme van de nomaden geeft hij les aan de kinderen. Een hele aanpassing en veel uitdagingen voor Moussa, maar hij biedt enorm veel kansen aan kinderen waar niemand voor op komt.
Aido houdt van zijn land en zijn volk. Hij weet uit ervaring wat armoede en sociale uitsluiting betekenen. Hij is er helemaal niet verbitterd door en kiest om zichzelf ten dienste te zetten van anderen. Hij trekt enkele jaren weg uit zijn land om aan de slag te gaan als vrijwilliger in de Arkgemeenschap. Die ervaring tekent hem en sindsdien zijn mensen met een beperking altijd bij hem welkom in zijn bedrijfje. Zo bouwt hij mee aan maatschappelijke erkenning.
Theater Day Productions (TDP)
Twee miljoen Palestijnen in Gaza leven al meer dan twaalf jaar met enorme beperkingen. Er als jongere opgroeien is niet gemakkelijk. TDP geeft hen de kans hun emoties, frustraties, zorgen en dromen uit te drukken… Met hun producties bereiken ze duizenden anderen. “Ik ben helemaal opengebloeid door op het podium te kunnen dansen en acteren. Mijn eerste voorstelling ging over vrouwenrechten (…) Onze groep was zeer divers. We brachten al onze aparte talenten samen. Spijtig dat mijn vriendinnen de voorstelling niet konden zien. Hun ouders vinden het niet goed dat meisjes buitenkomen, omdat het niet veilig is. Mijn ouders stimuleren me gelukkig wel om actief deel uit te maken van de gemeenschap.” (Retoj, 14)
Het beloofde land
Het Guarani-volk leeft op een uitgestrekt gebied tussen Paraguay, Bolivië en Argentinië. Tot voor kort werkten velen vrijwel zonder rechten voor grootgrondbezitters. Dankzij een proces van bewustwording en sociale strijd werden ze als volk erkend door de Boliviaanse staat en kregen een stuk van hun voorouderlijke grond terug.
In Yembiguasu, ver van de bewoonde wereld leven 15 Guarani-gemeenschappen. Er is geen drinkbaar water, elektriciteit of riolering. Toch slagen ze erin om met succes aan veeteelt te doen, met respect voor de natuurlijke omgeving. Een prachtvoorbeeld van een project waarbij de lokale gemeenschappen zelf bepalen wat, wanneer en hoe, volgens hun eigen visie op ontwikkeling en wat zij ‘njande reko’ noemen: ‘onze manier van leven’. Elke gemeenschap beheert een eigen stuk grond. Geen grootschalige ontginning, enkel wat de gemeenschap en de families nodig hebben.
Ik haal er heel wat aandachtspuntjes uit: een cultuur van juist genoeg, kansen voor jongeren, aandacht voor de meest kwetsbaren, zorg voor de aarde, moed om voor de waarheid op te komen, kleinschaligheid ….
Aan allen nog een mooie veertigdagentijd toegewenst! (pastor Tite)
