Coronakroniek

CORONAKRONIEK: ZWANEZANG

De laatste keer is altijd een beetje een afscheid.  Afscheid nemen maakt verdrietig.  Het betekent een lange tijd of nooit meer terugzien.  Deze keer hoop ik echt dat het een definitief afscheid is.  “Once in a lifetime” is genoeg!!  Uiteraard bedoel ik niet jullie, beste lezers/lezeressen/goede “volgers”!! Zie dat van hier! Wel wil ik het beruchte en vermaledijde ‘virus Corona’ nooit meer ontmoeten. Het mag van mij naar de maan geschoten worden of verder … enkele reis!! 
Ik weet we zijn het niet helemaal kwijt tot de vaccinatie in ons land en met uitbreiding in de ganse wereld is voltooid. In veel, vaak arme landen, moet de hele campagne nog beginnen. Ja, ik besef dat het zich meesterlijk vermomt, met  telkens nieuwe gezichten (varianten). Het is sluw en slinks, het zal pogen ongezien terug te keren.  We moeten alert blijven, alle overenthousiaste versoepelingen (tegen advies van experten in) ten spijt.
En toch!!  Een zucht van opluchting.  De heropstart van vieringen in het weekend, de aankomende Eerst Communies, de talloze ingeplande dopen, de versoepelde maatregelen zijn een reëel teken van een nieuw begin.  Dat betekent: dit is mijn allerlaatste kroniek.  Tot spijt van wie het benijdt.  Deze artikelenreeks – het werden er meer dan dertig op rij in de tweede golf!! – had als bedoeling contact met jullie te houden. De onmogelijkheid om fysiek mensen te bezoeken, samen te komen, jullie te ontmoeten en te zien bracht mij op dit idee. Jullie waren trouwens aangenaam gezelschap.  Mondeling, via kaartjes, telefonisch of mail kreeg ik regelmatig (wekelijks) reacties en commentaren.  Het motiveerde mij verder te doen. 
Dat het zo lang zou duren, had ik evenwel niet gedacht!!  Maar ik blijf met “twee woorden spreken”. Je weet nooit …  Na de eerste golf van drie maanden volgde een kafkaiaans jaar.  Surrealistisch, een soort coma …  Covid-19 komt – inderdaad -onverwacht uit de hoek.  Daarom mijn laatste goedbedoeld advies: blijf de komende maanden/jaar voorzichtig in het omgaan met mensen, je geliefden.  We zullen tijd nodig hebben om te genezen. De normaliteit komt gestaag. Een soort collectief trauma verwerken  en smetvrees overwinnen gaat langzaam.  Echter, eenmaal het gevaar is verdwenen, ‘virus Corona’ definitief haar valiezen heeft gepakt, zal het gewone vertrouwde terug keren.  Onderzoek wijst uit dat mensen sneller dan je denkt vervallen in oude gewoontes, herkenbare rituelen,  het vertrouwd levensritme.  Bij mezelf merk  nu al: hoe ik soms mijn mondmasker  vergeet op te zetten. 
Eindeloos veel liever dan deze coronakroniek zie ik jullie graag fysiek terug: in onze kerken, op straat, bij één of ander eetfestijn, vergadering … of bij jullie thuis. 
Mij rest niets anders dan jullie te danken om het vol te houden.  Dank om trouw deze kroniek op te volgen. De velen die we hebben verloren dragen we met liefde in ons hart.  Wanneer we terug in volle kerken mogen vieren worden zij bijzonder herdacht!! 

Het ga jullie goed!!
Pastoor Jan

CORONAKRONIEK  21 april: HORDEN

Dat een exit-strategie, een uitweg uit de pandemie,  niet makkelijk zou worden, wisten we.  Veel vragen doemen op: wie eerst? welke volgorde? wie zijn risicopatiënt? wie niet? welke beroepen krijgen de voorkeur? …  Tal van ethische en morele kwesties dienen zich aan.  Wat daarna?  Mogen de gevaccineerden gaan en staan en doen wat ze willen of dienen ze ‘solidair’ te zijn.  Dus wachten tot iedereen van deze bevrijding kan genieten! Kortom, in de  sprint naar de eindmeet moeten tal van horden worden genomen. Er is – gelukkig – een grote vaccinatiebereidheid bij onze bevolking. Toch blijft overtuigingskracht nodig om anti-vaccers de pas af te snijden. De ganse heisa rond Astra-Zenica zal  niet helpen.  De welles/nietes-discussie van  ‘bijwerking’ helpt het noodzakelijke vertrouwen geenszins. Lees van de jou voorgeschreven, dagelijkse of tijdelijke medicatie de bijsluiter.  Direct bekruipt je de goesting het niet verder in te nemen. Bestaat er een medicament zonder risico, zonder bijwerking?  Daarom lees ik dat opgevouwen briefje met kleine lettertjes zelden of nooit!  Er is een soort basisvertrouwen: in de arts, de apotheker, de pharma-industrie.
Dit is mijn punt: als op de vele tientallen miljoenen inentingen van Astra-Zenica (in gans Europa) een mogelijk (maar niet bewezen!) verband is met bloedklonters en men stopt om die reden de inenting … wat heeft men dan gewonnen?  Niets, enkel verloren.  Waarom? Ten eerste: het risico (als het er is) is zodanig klein  dat je meer kans maakt op een ongeluk op weg naar het vaccinatiecentrum dan deze ernstige bijwerking.  Ten tweede: elke dag vertraging van het vaccinatieprogramma kost ons het 100-voudige aan slachtoffers. Jawel, dagelijks!! Het risico om te sterven aan covid-19 is veel groter dan het risico om te sterven aan een vermoedelijke bijwerking.  Je redt dus levens door verder in te enten. De aloude ethische regel zegt: wanneer je moet kiezen tussen twee kwaden, kies dan het minste kwaad. Eigenlijk is het een kwestie van gezond verstand en afweging.
Persoonlijke conclusie: als het mijn beurt is, geef mij maar Astra-Zenica!  Mijn arm zal met plezier ontbloot worden!
Pastoor Jan

CORONAKRONIEK 7 april: OORWURM

Een mens heeft rituelen nodig.  Ze scheppen rust en bieden vertrouwen.  Tot mijn ochtendritueel behoort (behalve maandag en dinsdag) de dagelijkse tocht van pastorie naar de Sint-Bavokerk. Tussen 8u en 8.30u wordt het portaal geopend. In  weekdagen gonst het dorpsplein van drukte:  wagen in file achter de glasophalers van Ilva, ritselende fietsers schieten voorbij, taterende kinderen met hun hoge knapenstemmen, oplettende ouders met mondmasker op...  Zoveel ik kan groet ik de mensen … Denkend aan Paul Van Ostaijen zijn “Marc groet ’s morgens de Dingen”, indachtig de spreuk van BZN: “Jouw goede morgen maakt mijn goede dag”. 

Zondag is bijzonder! Dan baadt dit mini-tochtje op het smalle pad van de voortuin in één grote, zalige stilte. Geen auto’s, geen Ilva, geen kinderen, geen ouders, enkel een te vroege wielertoerist.

Dan gebeurde het … uit het niets begonnen. Na de lange donkere wintermaanden, ergens schuchter verscholen  roept een eerste voorzichtige vogel de nieuwe lente wakker. Dag na dag neemt het volume toe. Alsof elk instrument eerst apart moet worden gestemd.  Dag na dag wordt de goede toon gezocht. Tot het hele orkest klaar is en de onzichtbare dirigent een zwaai geeft. Ongevraagd maakte ik het vorige zondag opnieuw mee.  Een schitterend eerste lenteconcert in de koele, winderige ochtend. Zoiets  maakt mij diep gelukkig!  Simultaan met zoveel voorjaarsweelde welt – evenzeer een ritueel - de song van de Aaigemse bard  in me op.  ‘Daar is de lente”, wie kent het niet?  Een gegarandeerde oorwurm voor de rest van de dag.  Deze magnifieke overvloed wordt als surplus overgoten met een zee van gele paaslelies in de achtertuin en de pronkende magnolia in de voortuin.  Een paasgevoel in coronatijd!!

Al dat moois trekt zich van corona geen sikkepit aan. De natuur blijft zich tooien. Of legt ze toch een zachte balsem over het vele voorbije verdriet?  Brengt ze het besef dat leven altijd verder gaat ondanks alles? Is Jezus niet het sprekend beeld van dat ‘leven-na-de-dood’? 

We zijn in een derde lockdown beland.  De allereerste blijft de strafste! De mantra “blijf in je kot!” werd gecompenseerd met de mooiste lente welke ik ooit beleefde.  Intussen doorliepen we vier seizoenen. Het coronajaar is rond. Velen hebben het gehaald, velen niet. Ze bleven achter in één der jaargetijden. Sommigen vroeg, al in de lente 2020; anderen, zoals mijn moeder, in de zomer; nog anderen hielden het vol tot de late herfst; de meesten haalden het einde van de winter niet.  Voor de laatste keer  laat het virus zijn tanden zien … nog steeds grommend.  Perspectief komt dichtbij.  Het aantal gevaccineerden uit mijn omgeving neemt duidelijk toe. Op dit gevoel van realistische hoop heeft de pandemie geen vat.  De laatste stuiptrekking maakt ons nederig.  Voorspiegelingen, wensen, verwachtingen, herziene regels en maatregelen …  Het is duidelijk: we kunnen niet alles naar onze hand zetten. Dat besef moet ons wakker schudden voor een ander, groter probleem: de opwarming van de aarde.  Nog even hebben we de mogelijkheid het tij te keren. Wereldleiders beginnen het te beseffen. Nog één voor twaalf …  De huidige paus voelde bij zijn aantreden de urgentie haarscherp aan.  De encycliek “Laudato Si”  is een oproep tot gemeenschappelijke zorg voor de wereld en haar biodiversiteit.

Toen vorig jaar ons leven zowat stil viel,  werd de lucht zuiverder,  werden de straten stiller, het water properder … Bieden we de onbekende, ongeboren generatie medemensen, onze toekomstige naasten, nog zo’n jaarlijks lenteconcert aan?  Het begint met één vogel en eindigt met een heuse symfonie. Een bijkomende  oorwurm maakt je enkel  gelukkiger  Wat ben ik blij dat ik ben!

Pastoor Jan  

CORONAKRONIEK 24 maart: APRILVIS

De Kerk hoort solidair te zijn.  Ze deelt in het lijden, de zorg, het verdriet, de beperking van deze coronatijd. In de Middeleeuwen zou ze uit eerlijke bekommernis grote processies houden. Ze zou een samenleving in beweging zetten en ‘pestheiligen’ aanroepen. Ongeweten maakten ze de zaak erger. Mensen samenbrengen versnelt besmetting. Voortschrijdend inzicht in het allerkleinste (virussen en bacteriën) weerhoudt ons van deze goedbedoelde devotiepraktijk. Echter, het verhindert ons niet in stilte te bidden, onze kracht te vinden in ons geloof, het evangelie kloppend te houden, naastenliefde te beoefenen. Massa-manifestaties? Neen, merci! Virussen zijn niet gelovig. Ze zullen het ook niet worden.

Het beste wat ons te doen staat is zorgen voor elkaar en maatregelen au-sérieux nemen.  Als Kerk geven we veel op. We verzaken aan onze ‘corebusiness’, aan datgene wat we als kerkmensen in se zijn. Het Franse “Eglise” komt van het Griekse Ekklèsia. Het betekent ‘samenkomst van gelovigen’. Dit opgeven vraagt een groot offer!  We nemen een risico. Zonder vieringen rafelen we uiteen. We kunnen niet anders. Ervaring, na de eerste golf, leert evenwel: een levende kerkgemeenschap herstelt zich vlug. Zoals de natuur, na een verwoestende bosbrand.

Is deze lange tweede golf haar zwanenzang begonnen?  Niemand weet het. Onder druk van economie, stabiele cijfers, groeiende vaccinatie en bescherming van  meest kwetsbaren  worden  “openingen” gemaakt. Schoorvoetend. Sinds een week verbreedt het spectrum voor uitvaarten van 15 naar 50 aanwezigen. Een grote hulp voor families waar dit  ‘handvol’ tot een pijnlijke keuze noopte. Andere ‘erediensten’ blijven 15. Helemaal logisch klinkt het niet. Bijvoorbeeld: om 9u een weekmis met 15, een uur later in hetzelfde gebouw een uitvaart met 50??

Vanaf 1 april een nieuwe “verbreding”. Alle erediensten worden tot 50 toegestaan!  Mooi zo, denk je. ‘Excuseer, ik ben nog niet uitsproken’. Men bedoelt  50 maar BUITEN!!  Wablieft? Jawel, een ‘verruiming’ met 50 maar niet in het kerkgebouw! Is dit een grap, een joke, een vroege frivoliteit van een 1 april-beweging?  Neen, bloedige ernst! Witte donderdag, Goede vrijdag en Pasen mogen gevierd worden met 50 max. Je hebt keuze: in de tuin, op de speelplaats, in het bos, op de chiroweide, het dorpsplein, onder een brug, het voetbalveld of gewoon midden in ’t veld tussen de leeuweriken … Als het maar BUITEN is. Wat dan met het bokkesprong makende Belgisch weer en de aprilse grillen? “Sorry, dat is niet ons probleem!”. Een treffelijke organisatie wordt  dus een pure gok.  Mij  komt deze  ‘verlossende boodschap’ over als een cynische grap.  Noem het een doekje voor het bloeden, een kluitje in het riet in de zin van “Kijk eens hoe tolerant we zijn, zie wat wij allemaal toelaten voor de ‘religie’? Liever (verlangend,  dat zéker!) wachten dan halfslachtig nieuwe problemen scheppen. 

 Wat met het aantal? Zie je het al gebeuren? Pasen, het belangrijkste christelijke feest met 50 aanwezigen. Opteren we voor een exclusieve Kerk? Een Kerk van uitsluiting?  Wie niet, wie wel? De rapste, vlugste, snelste, snuggerste?  We  kunnen ook opteren voor ‘naaste medewerkers’, sterk kerkbetrokkenen,  geëngageerden,  zgn. ‘échte christenen’? Er is –wat mij betreft- geen goede kant aan. Dit voorstel verdeelt een parochiegemeenschap. Corona neemt ooit een einde, wie uitgesloten wordt vergeet dat nooit!  Ik sluit geen deur, portaal, poort, zet geen dranghek, afrastering … voor niemand. De  Kerk waartoe ik wil behoren kan enkel ‘inclusief’ zijn,  hanteert geen numerus clausus. Hoe moeilijk ook: liever geduldig wachten …Vorig jaar vierden we, noodgedwongen, Pasen op Pinksteren.  Het werd een feestelijke samenkomen. Bij de aanvang staken we de paaskaars aan,  kwamen we blij en zingend, een ‘gevulde’ kerk binnen, Een echte verrijzenisviering!  Waarom zou dat nu niet kunnen?

Tegelijk legt deze ‘regeling’ bloot wat onderhuids aanwezig is. Religie in het algemeen, christendom in het bijzonder wordt in coronatijd stiefmoederlijk behandeld. In het grote discours komen we niet of amper ter sprake. We behoren tot de categorie  ‘evenementen’. Op zich is daar niks mis mee maar het feit dat we niet bij name worden genoemd, zegt alles!  Dit soort zgn. “versoepeling”  toont de “waardenschaal” van beleidsmakers. Religie is voor hen irrelevant geworden, een lege doos, van geen belang. Ze onderschat schromelijk de gevoeligheid van religieuze mensen. ‘Gods’-dienst is geen theater, concert, evenement. Alsof we iets “opvoeren”.  Elke crisis legt  pijnlijke bloot wat voorheen nog glimlachend kon worden weggemoffeld.

Pastoor Jan 

CORONAKRONIEK 17 maart: ZAGEN EN KLAGEN ZIJN BESMETTELIJK!

Je wist: ze doen onderzoek, doceren, publiceren  … winnen soms een Nobelprijs. Hun wetenschappelijke ernst, streng empirische regels, rationele logica gingen de voorbije jaren aan mij voorbij. Toch verdienen ze bewondering.  Ze werken in de luwte, de schaduw,  vaak teruggetrokken in cenakels van kennis. Universiteiten, laboratoria, aula’s, testzalen, operatiekwartieren, daar ligt hun natuurlijke habitat. Infectiologen, virologen, biostatistici,  proffen allerlei, arts-specialisten, het zijn vakmensen. Tot exact een jaar geleden -vorige zaterdag, 13 maart, blaasden we triest het eerste kaarsje uit!-  kende amper iemand hun naam, laat staan hun gezicht. Intussen werden sommigen  BV’s.  Marc Van Ranst, Steven Van Gucht, Marc Noppen, Geert Meyfroidt, Geert Molenberghe, Erika Vlieghe … Om er slechts enkele te noemen. Een zekere bewondering steek ik niet onder stoelen of banken. Ze roeien tegen de stroom in, leggen ingewikkelde dingen eenvoudig uit, bewaren hun kalmte, krijgen op hun donder door voortvarende politici,  incasseren onbegrip van belangengroepen en goegemeente. Toch blijven ze doen wat ze horen te doen: virologische feiten op een rijtje zetten, cijfers interpreteren, adviezen formuleren. ‘Als je dit loslaat, krijg je dat.’ Logisch, 1 + 1 is 2, uit A volgt B. Zo werkt hun wetenschappelijke brein.
In de eerste plaats zijn ze natuurlijk mens.  Zoals wij allen verlangen ze naar meer vrijheid, ervaren ze vermoeidheid, frustratie. Een virus echter trekt zich van deze begrijpelijke emoties geen sikkepit aan.  Een virus is blind, het doet wat het doet: gastheren/-dames zoeken, zich verspreiden,  overleven.
In de ‘zevende Dag’ waagde infectiologe Erika Vlieghe, hoofd van het wereldvermaarde Antwerps Tropisch Instituut, zich even buiten haar rol als expert. “We dienen over alles minder te zeuren!” was haar uitlating. “O wee, dat was er hééél vér over!” reageerde de ‘directe democratie’ (lees: Facebook, Instagram, Twitter).  Prompt kreeg ze de vuiligheid van een deel der Vlamingen over haar heen gegoten. “Hoe durft ze wel; weet ze niet hoe wij ‘afzien’, wat meet dat mens zich  wel aan om ons de les te spellen!?” Bref, het kot was te klein!  Ik weet: een portie zeuren kan opluchten, blaast stoom af, kanaliseert frustraties maar eigenlijk (én feitelijk!) helpt het geen zier!  Wat ze eigenlijk bedoelde: de zwaarte van deze overmacht  eindeloos herhalen,  bemoedigt niet, draagt niks bij tot geestelijk welzijn.  Evenmin wordt alles draaglijker. Integendeel!  We steken elkaar aan.  Gezeur werkt als een virus. Het maakt jezelf zieker en besmet  anderen. Een mooi voorbeeld van ‘selfulfilling prophecy’. (= zelfvervullende voorspelling: een voorspelling die direct of indirect leidt tot het uitkomen van die voorspelling).
Ben je, na zo’n commentaar,  een koele, ongevoelige, emotieloze kikker? Heb je geen begrip voor verdriet, last, eenzaamheid, angst, boosheid? Neem je  de ambetantigheid niet au-sérieux ? Laat ons wel wezen: als iemand het zich aantrekt is het mevrouw Vlieghe wel!  Waar wringt dan het schoentje?  Waarmee heeft het boe-geroep onder een pseudoniem mee te maken? Volgens mij (ook wel) met iets heel anders.
“Ik zal eens een T-shirt dragen met erop ‘niet eindeloos zeuren’” klonk haar commentaar. Ik dacht aan woorden van mijn moeder zaliger. Wanneer we het als kind moeilijk hadden, iets als lastig werd ervaren, alles tegenzat, ongeduld ons deel werd … gaf ze steevast dit advies: ‘Niet klagen en zagen maar bidden om kracht’.
Bidden om kracht’?  Wat doe je daarmee in een geseculariseerde samenleving waarin God is verdampt en geloof/religie wordt doodgezwegen?  Een maatschappij waarin ‘erediensten’  in het lijstje van maatregelen amper of in de marge worden vermeld? In zo’n cultuur heb je enkel nog jezelf en je medemens.  De ‘Andere” (God) heeft geen plek.  Er is geen Iemand (hoofdletter!) die je gezaag  aanhoren wil, je geklaag voor lief neemt. Waar de ‘Aanspreekbare’ in scherven uiteen valt houdt het bidden op. De mens draait in zijn eigen cirkel, bezwaart de ander als een versnellend vliegwiel, een superverspreider.  
Geloof in God helpt mij de zwaarte van het leven, de lichtheid van het bestaan, te dragen. Ik weet: “ooit komt het weer goed”. 
Een T-shirt met het ‘refrein’ van moeder Paula?  Het lijkt me een goed idee!
Pastoor Jan

27 oktober 2020: eerste CORONA-KRONIEK

Voorlopig ontspringen we de dans, in Brussel doet men dat niet.  Daar worden alle erediensten en religieuze plechtigheden (zoals de ganse cultuursector en zoveel meer) verboden. Enkel een magere uitvaart met max. 15 personen is toegelaten. Men kan niet anders, de cijfers zijn te heftig, het aantal slachtoffers evenzeer en het geneeskundig- en zorgpersoneel kunnen de overvloed niet aan. Er is veel begrip voor deze inperking van vrijheid. Opperen dat men het veel vroeger had moeten doen, brengt geen aarde aan de dijk.  Hele sectoren vonden het dat toen niet nodig … virologen zagen, sinds september, de bui hangen.  Ze waren roependen in de coronawoestijn. Hoe zal dat in Vlaanderen zijn??  Ik verwacht dat we Allerheiligen/Allerzielen nog net zullen halen.  Als de cijfers in de komende week er op los dansen (dus de week dat u dit leest), zal het van hetzelfde laken een broek zijn. D.w.z. uitvaarten (in beperkte kring), open kerken maar geen vieringen … tot nader order. Mijn hart zegt: “Ik hoop dat zoiets niet waar is” … mijn verstand zegt: “Die kans is groot, hou er rekening mee”.Ik weet het: al doen we nog zo ons best in kerken en tijdens vieringen, volgen we de opgelegde protocollen … wanneer de cijfers hallucinant stijgen in de samenleving, delen we in de brokken. Dat is altijd en overal zo.  Iedereen betaalt mee het gelag: zij die zich verantwoordelijk gedragen met hen die zich in de voorbije tijd niet verantwoordelijk gedragen.  Ik troost mij  met de gedachte dat we als kerkgemeenschap solidair zijn met alle slachtoffers, de overbelaste zorgsector, allen die hun brood niet verder kunnen verdienen. Een magere troost?  Jawel, maar toch een troost. Zoals ik in de viering zei: “De slotwoorden van eerste minister De Croo, bij de aankondiging van de zoveelste verstrenging vrijdagochtend, raakten mij door hun oprechtheid, eenvoud en menselijkheid”. Voor jullie citeer ik ze quasi letterlijk. Wat hij zegt, had ik kunnen zeggen:“Als je zelf voldoende sterk staat, kan je de schouder zijn waarop anderen die het moeilijk hebben, steunen. Kleine dingen brengen licht in deze donkere oktober/novemberdagen: een telefoon, boodschappen doen, tijd maken… Ze maken een verschil. Ooit zijn we zelf kwetsbaar. Wie nog niet kwetsbaar is geweest, heeft veel geluk gehad maar er komt een moment dat we in ons leven in kwetsbaarheid belanden. Daarom moeten we in een crisis solidair zijn”. Pastoor Jan