De oorsprong van Wereldziekendag
De Wereldziekendag wordt in de katholieke Kerk jaarlijks gevierd op 11 februari, de gedachtenis van Onze Lieve Vrouw van Lourdes. Deze dag werd op 13 mei 1992 ingesteld door paus Johannes Paulus II. De eerste keer dat de dag werd gevierd was op 11 februari 1993. De Poolse paus wilde de aandacht en zorg voor de zieken verbinden aan Onze Lieve Vrouw van Lourdes, die wereldwijd wordt aangeroepen als Salus infirmorum ('Heil der Zieken'). Johannes Paulus II zei dat de 11de februari een geschikte dag is om speciaal te bidden voor zieken en voor de zieken zelf om hun lijden aan God op te dragen. De instelling van Wereldziekendag zou verband houden met de diagnose die in 1991 bij Johannes Paulus II werd gesteld. Vast was komen te staan dat hij leed aan de ziekte van Parkinson. In februari 2005 werd hij naar het ziekenhuis gebracht wegens ademhalingsmoeilijkheden. Hij stierf op 2 april in zijn appartement in het Apostolisch Paleis van Vaticaanstad. Wereldziekendag 2013 was gedenkwaardig omdat op deze dag paus Benedictus XVI bekendmaakte dat hij op 28 februari van dat jaar zou aftreden. De reden die hij opgaf was dat hij fysiek niet meer was opgewassen tegen de zwaarte van het ambt.
Een kostbare schat
Eén van de meest gehoorde en geschreven wensen rond Nieuwjaar is de wens voor een goede gezondheid. We wensen het anderen en onszelf veelvuldig toe en voegen er vaak aan toe dat dan de rest ook wel zal gaan. We zeggen dit vanuit de gedachte dat het omgekeerde zo waar is: er gaat niets meer als de gezondheid het laat afweten. Hoe meer jaren we op onze teller krijgen hoe meer we gaan beseffen dat een gezond lichaam en een gezonde geest belangrijk zijn. Ze worden letterlijk van levensbelang. Gaandeweg kreeg onze gezondheid al eens wat deuken. Sommigen kan je wel terug weg werken maar anderen blijven chronisch aanwezig en gaan wegen op onze mentale gezondheid. Dan beseffen we ten volle hoe lichaam en geest samenhangen, het éné werkt in op het andere en omgekeerd.
‘Mens sana in corpore sano’
‘Een gezonde geest in een gezond lichaam’, of in het Latijn ‘Mens sana in corpore sano’, is een bekend motto. Het staat voor het ideaal van de veelzijdigheid. Een mens is maar gezond als hij zowel intellectueel als sportief bezig is. Omdat dit motto meestal in het Latijn geciteerd wordt, gaat haast iedereen ervan uit dat het rechtstreeks uit de Oudheid stamt. Dit is echter een misverstand. De zin werd voor het eerst in deze betekenis gebruikt in 1861 door de Engelsman John Hulley, als het motto voor zijn Liverpool Athletic Club. Dit motto paste bij de elitaire negentiende-eeuwse visie op de sport die zich in Engeland ontwikkelde. Op de Engelse kostscholen kregen de rijke jongens naast een intellectuele ook een gedegen sportieve opvoeding, naar het ideaal van de veelzijdigheid. In de oudheid werd ‘Mens sana in corpore sano’ slechts eenmaal neergeschreven, door de dichter Juvenalis. “Orandum est ut sit mens sana in corpore sano”, schreef hij, “Een mens moet bidden voor een gezonde geest in een gezond lichaam.” Hij had het echter helemaal niet over sport. John Hulley haalde het zinnetje uit zijn context. In zijn nieuwe betekenis wordt deze zin sinds het einde van de negentiende eeuw in de mond genomen door sportliefhebbers over de hele wereld.
Boodschap van paus Franciscus
Jaarlijks publiceert de paus een boodschap voor deze dag. Dit jaar verbindt paus Franciscus de Wereldziekendag met het synodaal proces. “Wanneer we op reis gaan met anderen is het niet ongewoon dat er iemand ziek wordt, moet stoppen vanwege vermoeidheid of tijdens de reis een ongeluk krijgt.” Juist op zulke momenten zien we of we werkelijk met elkaar onderweg zijn. Nu de hele Kerk het synodale pad bewandelt, nodigt de paus ons uit te reflecteren op het gegeven dat we door de ervaringen van kwetsbaarheid en ziekte leren samen op te trekken op de manier van God: zijn stijl is die van nabijheid, barmhartigheid en tederheid. Ervaringen van ziekte en zwakheid vormen een onderdeel van de reis van de mens. Deze brengen ons in het centrum van Gods aandacht.
“Door kwetsbaarheid en ziekte leren samen op te trekken.”
De paus concludeert dat de hedendaagse cultuur weinig ruimte laat voor menselijke zwakheid. Wanneer leed ons treft, voelen we ons verlaten. We vinden het moeilijk om in de vrede van de Heer te blijven wanneer onze relatie met anderen en onszelf beschadigd is. De paus komt terug op zijn encycliek “Fratelli tutti” waarin hij ons aanspoort de parabel van de barmhartige Samaritaan opnieuw te lezen. De Kerk moet zich steeds meten aan dit evangelisch voorbeeld zodat zij zich ontwikkelt tot een echt ‘veldhospitaal’.
“Zorg voor hem”
We citeren nog even uit zijn boodschap: “’Zorg voor hem’ (Luc. 10, 35) is het dringende verzoek van de Samaritaan aan de herbergier. Jezus zegt dit opnieuw ook tot ieder van ons en spoort ons uiteindelijk aan “Ga, en doe ook jij zo”. Zoals ik in Fratelli tutti heb onderstreept, “laat de parabel ons zien met wat voor initiatieven men een gemeenschap kan vernieuwen, uitgaande van mannen en vrouwen die zich identificeren met de broosheid van anderen, die het niet toelaten een maatschappij van uitsluiting op te bouwen, maar naaste worden en de gevallen mens weer oprichten en rehabiliteren, opdat het welzijn gemeenschappelijk is” (nr. 67). Immers, “wij zijn gemaakt voor de volheid die men alleen in de liefde bereikt. Onverschillig leven tegenover verdriet is geen mogelijke optie” (nr. 68). Laten wij ook op 11 februari 2023 kijken naar het heiligdom van Lourdes als naar een profetie, een les die midden in de moderniteit aan de Kerk wordt toevertrouwd. Niet alleen is wat functioneert van belang en niet alleen telt wie produceert. De zieke mensen staan in het middelpunt van het volk van God, dat samen met hen onderweg is als een profetie van een mensheid waarin ieder kostbaar is en niemand afgedankt mag worden. Ik vertrouw ieder van u die ziek bent, toe aan de voorspraak van Maria, Heil der zieken; u die zorg voor hen draagt in het gezin, met werk, in onderzoek en als vrijwilliger; en u die zich ervoor inzet om persoonlijke, kerkelijke en burgerlijke banden van broederschap aan te knopen. U allen doe ik van harte mijn apostolische zegen toekomen.”
Zorg voor mekaar
Laten we met die zegen zorgen dragen voor mekaar. Laten we die zorg ook toe voor onszelf, want dat is soms nog het moeilijkste: vragen dat je hulp nodig hebt. Zoals ik onlangs las in het prachtige, ontroerende boek De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy: “wat is het moeilijkste woord dat je ooit hebt gezegd?” vroeg de jongen. “Help” zei het paard’.
Tweetalige ziekennamiddag in Anderlecht
Naar aanleiding van de Wereldziekendag is er op 11 februari om 14.30 u. een tweetalige eucharistieviering met de mogelijkheid om de ziekenzalving te ontvangen in de kerk van St. Jozef (Radplein). Daarna volgt een gezellig samenzijn in het Gildenhuis, Korte Wolvenstraat 57. Graag inschrijven bij pastor Guido Vandeperre, 0474 927 077. Gelieve bij inschrijving ook aan te geven of u vervoer wenst en of u het sacrament van de ziekenzalving wil ontvangen. Als u zelf aan andere personen denkt die zouden willen komen, geef dan gerust hun naam en adres door.
Pastor Guido
