‘Blijf in mijn liefde en je zult veel vruchten dragen’, dit vers uit het Johannesevangelie (Joh. 15, 5-9) vormt de slagzin van de jaarlijkse Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen.
Alle christelijke kerken willen dan bijzonder voor en met mekaar bidden. Gebed maakt immers deel uit van de oecumenische dialoog tussen deze verschillende kerken. Blijven praten met elkaar, naar mekaar luisteren is essentieel om bruggen te slaan over de scheidingen heen die er doorheen de geschiedenis gekomen zijn. Dialoog met de orthodoxe Kerken in het Oosten en de protestantse en de anglicaanse Kerk in het Westen. In 1948 werd de Wereldraad van Kerken opgericht met de anglicaanse, protestantse en orthodoxe Kerken. 342 Kerken vinden er hun vertegenwoordiging. De katholieke Kerk, die er niet in zetelt, werkt wel met hen samen. De initiële tekst van het thema van dit jaar werd gekozen en uitgewerkt door de Monastieke oecumenische gemeenschap van Grandchamp uit Zwitserland. In de keuze van deze tekst willen ze hun roeping van gebed, verzoening en eenheid binnen de Kerk en binnen de families tot uiting brengen.
Grandchamp: hoe het begon
Het was in de jaren 1930 dat een groep vrouwen, uit de Gereformeerde Kerk uit Romandisch Zwitserland, behorend tot een groep met de naam ‘Dames de Morges’, het belang herontdekten van de stilte om naar het Woord van God te kunnen luisteren. Tegelijkertijd lanceerden ze terug spirituele retraites om hun geloofsleven te voeden, naar het voorbeeld van Jezus zelf die zich vaak op een eenzame plek terugtrok om te bidden. Algauw werden ze vervoegd door anderen die deelnamen aan de retraites in Grandchamp, een klein gehucht aan de boorden van het meer van Neuchâtel. Door het toenemende aantal gasten en retraitanten drong de vraag naar een permanente aanwezigheid van gebed en onthaal zich op. Ze hadden ontmoetingen met frère Roger die later de oecumenische gemeenschap in Taizé stichtte. In 1953 nam de gemeenschap de Regel en Office van Taizé aan. De eerste zusters ervaarden de pijn van de scheiding tussen de christelijke Kerken. Ze werden in hun werken aan eenheid gesteund door hun vriendschap met priester Paul Couturier, pionier van de Gebedsweek voor de Eenheid tussen de christenen. Vandaar dat van bij het begin, het gebed voor de eenheid tussen de christenen centraal in hun gemeenschap aanwezig was. Dit engagement alsook de drie pijlers van het gebed, het gemeenschapsleven en de gastvrijheid vormen de basiselementen voor de teksten die zij voor deze gebedsweek hebben voorbereid.
Grandchamp: vandaag
Tegenwoordig telt de gemeenschap vijftig zusters uit verschillende generaties, kerkelijke tradities, landen en continenten. Door hun diversiteit vormen de zusters een levende model van gemeenschap. Leven van vergeving en het aanvaarden van de verschillen zijn de uitgangspunten van de verzoening. Dit vraagt werken aan je eigen binnenste en vervolgens werken aan de relaties met anderen, vertrouwend op de barmhartigheid met God:
Ze zijn trouw aan hun leven van gebed, van gemeenschap en het onthaal van gasten. Ze delen hun monastiek leven met bezoekers en vrijwilligers die naar Grandchamp komen voor een tijd van retraite, van stilte, van heling of gewoon op zoek zijn naar zin in hun leven. De zusters doen ook veel moeite voor vruchtbare contacten met andere gemeenschappen en mensen die zich inzetten voor verzoening, gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping.
‘Blijf in mijn liefde’
Dit is de oproep die dit jaar centraal staat in de gebedsweek voor eenheid van christenen. Een oproep van Jezus zelf. Hij gebruikt er het beeld van de wijnstok voor. Jezus als de wijnstok en de Vader de wijnbouwer. Deze laatste snoeit ons zodat wij vrucht kunnen dragen. Vruchten die zichtbaar worden in eenheid.
Die eenheid begint in onszelf. We zijn vaak verre van één, omdat ons hart en ons lichaam in verschillende richtingen getrokken worden. Maar er is wel het verlangen om te groeien in innerlijke eenheid, iemand worden uit één stuk. Daarvoor moeten me onszelf aanvaarden en ons verzoenen met onze persoonlijk geschiedenis en die welke we kregen door de geërfde geschiedenis. Met Christus verbonden leven is iets dat moet groeien en tijd en ruimte krijgen. Het kan ook verstikt worden door de dagelijkse zorgen die op ons afkomen. Denk maar hoe deze Coronatijd ons leven overhoop haalt. Misschien kan dit verlangen naar verbondenheid een plaats krijgen tussen andere voornemens bij het begin van dit nieuwe jaar.
Werken dus aan onze verbinding met Christus. Los van de wijnstok kan een rank geen druiven dragen. Los van Christus kan zijn Geest niet in ons stromen en werken.
Hoe kunnen we ons met Hem verbinden? Door naar Hem te luisteren in het evangelie. Door zijn Woord in ons binnen te laten en het een klankbord te geven in ons hart.
De band met Christus vraagt ook om verbondenheid met de anderen en de bredere wereld. We zijn als christenen nooit een eiland.
Concrete verbondenheid
Die verbondenheid met God en de anderen stelde Dorotheus van Gaza, een monnik uit Palestina in de 6e eeuw, zo voor: ‘stel je een cirkel met een middelpunt voor en stel je voor dat die cirkel de wereld is, met God als centrum. De stralen zijn de verschillende wegen of manieren waarop mensen leven. Naarmate mensen die God willen naderen, dichter bij het middelpunt komen, komen ze ook dichter bij elkaar: hoe dichter bij elkaar, hoe dichter bij God. Hetzelfde geldt ook als we ons van God afkeren en ons naar buiten toe terugtrekken. Dan wordt duidelijk dat hoe meer we ons van God afkeren, hoe meer we ons van elkaar afkeren.’ Een zeer aanschouwelijke manier om uit te leggen hoe de verdeeldheid onder christenen ervoor zorgt dat we ook verder van God verwijderd raken.
Praktisch dit jaar
De Coronamaatregelen maken het onmogelijk om een oecumenische viering met de verschillende christelijke Kerken te organiseren. Het Interkerkelijk Comité van Brussel voorziet daarom een oecumenische dienst in de vorm van een podcast, vergezeld van de gebruikte teksten. Hierbij de website van het Comité www.cib.brussels.
De brochure is door omstandigheden niet in het Nederlands vertaald. Voor de Nederlandse versie verwijst men naar de Nederlandse site van de Raad van Kerken:
https://www.raadvankerken.nl/product/voorbereidingsboekje-voor-viering-en-gebed/ (wel te bestellen). Dit boekje en de Franstalige versie van Brussel waren dankbare bronnen voor bovenstaande teksten.
Pastor Guido
