Dit is de titel van het bijbelleerhuis 2020-2021. Ik zou er iets anders van gemaakt hebben in de aard van ‘Niks menselijks is me vreemd’. Het bijbelse boek psalmen is een verzameling van 150 gebeden. Daarin mag God het menselijk hart beluisteren dat tot hem zingt in alle mogelijke toonaarden. Vreugde en jubel, stil vertrouwen en enthousiasme maar ook angst en vragen, haat en spijt, boosheid en vernedering. Alle emoties worden er verwoord. Zegening en vervloeking staan er zij aan zij. Soms is het goed woorden van anderen te vinden om te ontdekken wat in ons eigen hart leeft. Soms is het te gewelddadig, te hard, te ver weg van vandaag.
Te herkauwen
De psalmen zijn ook taaie literatuur. Misschien daarom vormen ze het grootste deel van het katholieke getijdengebed. Een leven lang worden ze door monniken, kloosterlingen, priesters, … herkauwd. Het is een boek dat ikzelf een jaar lang of zelfs jaren lang zal dichtlaten zonder het te missen. (Dat lukt me niet met bvb het evangelie.) Maar als ik dan enkele dagen in een abdij ’s morgens en ’s avonds een weekje mee bid met de psalmen dan zeg ik ‘wauw, wat een rijkdom!’ Ik laat me gewoon meedrijven op het gezang van die gebeden. Want een psalm dient om gezongen, gepsalmodiëerd, te worden, het is gezongen poëzie met sterke wortels in de realiteit. Met oude woorden die diepgang kennen in onze taal, want ons oppervlakkige taalgebruik volstaat niet of in een hedendaagse poëtische hertaling die de psalm niet meer is maar hem toch tot zijn recht laat komen vandaag.
De context waarin die psalmen geschreven werden is ver weg. Oorlog en geweld, naijver en groepsgeest, de vergoddelijking van de koning (en/of ‘verkoninklijking’ van God zijn ons vreemd. En toch leven dezelfde gevoelens in ons hart. Alleen is de context anders, de triggers zijn anders. Ons geloof is anders en ons godsbeeld is anders. De auteurs van de Psalmen waren gelovigen die hun ziel en hun strijd blootleggen voor God. Ze maken ons vertrouwd met het Joodse Godsbeeld. De psalmen waren ook het gebedenboek van Jezus. Waarschijnlijk kende hij ze van buiten, of toch grote stukken eruit. Welke nuances bracht Hij binnen in dat Godsbeeld? En wij vandaag in de 21ste eeuw?
Psalmen van vandaag?
Worden er vandaag nog ‘psalmen’ geschreven? Liederen waarin mensen hun ziel naar God toe uitschreeuwen? Ik denk het wel. Ik denk aan sommige liederen van Leonard Cohen of aan liederen vanuit franciscaanse hoek, aan liederen uit Burkina waar hedendaagse problemen genoemd worden verborgen in stukken psalmen. Hints hierrond over wat er in het Nederlands bestaat zijn welkom! Wat me wel opvalt en voor mij alles anders maakt: onze hedendaagse liederen spreken God nog zelden aan. Ze spreken over hem, ze roepen zijn aanwezigheid op soms zonder zijn naam te noemen maar zelden nog richt men zich tot hem, spreekt men hem aan. Ikzelf kan het niet verdragen als mensen over mij spreken terwijl ik erbij sta en ze zich tot iemand anders richten. Gelukkig ben ik God niet …
Meer info over het bijbelleerhuis vindt u op de folders te verkrijgen in de kerken of digitaal of bij mij: 0487 27 41 57
(pastor Tite)
