Op 19 maart vieren we in de Kerk normaal het feest van Sint-Jozef. Maar het is ook reeds een vol jaar dat we met het Coronavirus en zijn gevolgen geconfronteerd worden en dat is geen reden om te feesten. En toch blijven we even bij Sint-Jozef stil staan. Mijn dooppeter heette zo en mijn grootvader was een goede schrijnwerker, wat maakt dat deze heilige niet zo ver van mijn leven stond. Maar onze huidige paus Franciscus, die heeft echt een boontje voor deze heilige, wat we verder in dit artikel uit de doeken doen. Naar aanleiding van de 150e verjaardag van het uitroepen van Sint-Jozef als patroon voor de wereldkerk door paus Pius IX, wilde onze huidige paus deze heilige in het licht plaatsen voor ons allemaal en schreef er een brief over.
‘Met het hart van een vader’
‘Met een hart van een vader (in het Latijn: Patris Corde), zo hield Jozef van Jezus’, begint de nieuwe apostolische brief die paus Franciscus uitbracht op 8 december op het hoogfeest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. Daarin beveelt hij de Heilige Jozef aan als een bijzonder rolmodel voor katholieken en als een gids in deze moeilijke tijden. Tegelijk wordt een heel jaar tot 8 december 2021, aan hem toegewijd. De paus looft de heilige, net zoals zovele stille en onbekende helden in deze coronapandemie, als een rolmodel van creatieve moed en bescheidenheid, gehoorzaamheid, tederheid en verantwoordelijkheid.
De brief van de paus
De paus schrijft dat deze pandemie het grote belang heeft duidelijk gemaakt van mensen die elke dag opnieuw veel geduld en grote hoop tonen en proberen geen paniek te zaaien, maar een groot gevoel van verantwoordelijkheid hebben. Daarbij spreekt hij zijn bijzondere waardering uit voor ouders, grootouders, leerkrachten, artsen, verpleegkundigen, supermarktmedewerkers, schoonmakers, verzorgers, transporteurs, ordehandhavers, vrijwilligers, priesters, religieuzen en vele, vele anderen die begrepen hebben dat niemand alleen wordt gered. Ieder van ons kan in Jozef – de man die onopgemerkt voortgaat, een dagelijkse, discrete en verborgen aanwezigheid – een voorspreker ontdekken, een steun en gids in moeilijke tijden. De heilige Jozef herinnert ons eraan dat zij die verborgen of in de schaduw lijken te staan, een onvergelijkbare rol kunnen spelen in de heilsgeschiedenis. Een woord van erkenning en dankbaarheid is op zijn plaats voor hen allen.
Zeven eigenschappen van Jozef
De paus illustreert dit dan aan de hand van zeven eigenschappen die hij in Jozef ziet.
1 Een geliefde vader:
‘Jozef is een man die zich wegcijferde en in de Kerk altijd geliefd was omwille van zijn rol in onze heilsgeschiedenis, als echtgenoot van Maria en vader van Jezus. Veel kerken en scholen dragen zijn naam.’
2 Een tedere en liefhebbende vader:
‘Jozef zag Jezus groeien in wijsheid en welgevalligheid van God; in Jozef zag Jezus dan weer de tederheid van God, die zich ontfermt over de mensen’
3 Een gehoorzame vader:
‘Jozef droomt, luistert en gehoorzaamt. Hij leert ook Jezus gehoorzaam te zijn aan zijn ouders, in de lijn van wat God vraagt en leert Hem zo gehoorzaam te zijn aan de Vader.’
4 Een aanvaardende vader:
‘Jozef aanvaardde Maria zonder voorwaarden te stellen.
Hij vertrouwde op de woorden van de engel. Hoe aanvaarden wij de dingen die niet lopen zoals wij het wille? We kunnen ze omarmen, niet alleen uit pure berusting, maar met hoop en moed. Op die manier staan we open voor een diepere betekenis.’
5 Een creatief moedige vader:
‘Gods Zoon komt in moeilijke omstandigheden ter wereld. Voor zijn verdediging, bescherming, zorg en opvoeding is Hij afhankelijk van Jozef. God vertrouwt deze man, net als Maria, die in Jozef diegene vindt die niet alleen haar leven wil redden, maar die altijd voor haar en haar kind zal zorgen. In die zin is de Heilige Jozef de Beschermer van de Kerk, want zij zet het werk Christus verder in de geschiedenis.’
6 Een werkende vader:
Sinds de eerste encycliek “Rerum Novarum” (1891) van Paus Leo XIII wordt Sint Jozef in verband gebracht met arbeid. Hij was timmerman die eerlijk werkte om in het levensonderhoud van zijn gezin te voorzien. Van hem leerde Jezus wat een waarde, waardigheid en vreugde het is om brood te eten, dat de vrucht is van de eigen arbeid.
In onze tijd is het opnieuw noodzakelijk om het belang van waardig werk te onderstrepen. Sint Jozef kan hiervoor als model en beschermheilige gelden.’
7 Een vader in de schaduwen:
‘Vader zijn betekent kinderen kennis laten maken met de ervaring van het leven. Niet om hen over te beschermen of hen bezitterig vast te houden, maar wel om hen in staat te stellen zelf keuzes te maken, vrij te zijn en nieuwe mogelijkheden te verkennen. Dit is misschien de reden waarom de traditie Jozef als vader aanspreekt.’
Het beeldje van de paus
In het webmagazine Ignis van de Jezuïeten vond ik nog volgende fijne anekdote: de paus heeft zowel in zijn zitkamer als op zijn slaapkamer een beeld van een slapende Jozef. Reeds als aartsbisschop in Buenos Aires stond dat in zijn bureau. Hij verklapte in een interview wat hij daarmee doet: ‘ ’s Avonds aan het einde van de werkdag schrijft de paus zijn zorgen op een briefje, legt ze onder het beeldje van Jozef en gaat naar bed. En dan slaapt hij goed, ondanks alle zorgen en verantwoordelijkheden ‘. Het doet me denken aan kardinaal Danneels die bij het slapen gaan zijn zorgen aan God toevertrouwde zeggende: ‘Ik heb vandaag voor uw Kerk gewerkt. Nu ga ik slapen en vertrouw ze aan uw goede zorgen toe’.
Twee voorbeelden hoe we onze zorgen toch even kunnen afgeven om een goede nachtrust te hebben. Misschien kunnen we ook oefenen om het overdag wat te doen en God deelgenoot te maken van het wel en wee dat we dagelijks meemaken, van onze angsten, van onze bezorgdheden, van al wat ons bezighoudt en ons soms helemaal gaat beheersen. De kleine Thérèse van Lisieux verwoordde het ooit zo: ‘als ik in de kapel bid, leg ik mijn zorgen op een hoop voor het altaar bij God. Als ik ze op het einde terug meeneem zijn ze verkleind tot een hoopje’.
Afrondend
Met deze brief “Patris corde” wil paus Franciscus ons zijn liefde voor deze grote heilige delen en ons aanmoedigen om tot hem te bidden en hem na te volgen in zijn manier van zijn en geloven. Alvast een mooie feestdag aan iedereen die naar Jozef genoemd werd!
Pastor Guido
Je kan de volledige Nederlandstalige tekst van de Apostolische brief van de paus vinden op https://www.rkdocumenten.nl en dan ‘Patris Corde’ intikken in het zoekvakje.
Dank ook aan de Kerknetsite
