Op 4 oktober vierden we de H. Franciscus van Assisi (°1182-+1226). Voor onze buren en op de scholen is het ‘dierendag’ geworden. Franciscus leefde immers heel sterk verbonden met de natuur. Toch was dit niet zijn grootste bekommernis. Hij wilde God dienen in alle eenvoud en in armoede. Zo leerde hij zichzelf kennen als één met de natuur, Gods schepping.
Er worden heel veel verhalen verteld over hem, de ‘fioretti’. Laten we er gewoon van genieten. Soms zeggen die kleine naïeve verhalen meer dan lange levensbeschrijvingen van een heilige. En Gods zegen aan al wie Frans, François, Sus, Francine, … heet
Er is genoeg voor iedereen…
Het was stil in het stadje Gubbio. Iedereen was er bang voor de wolf. Op een dag liep Franciscus door Gubbio. Van overal kwamen mensen naar hem toe. 'Hij eet onze dieren op, hij valt zelfs onze kinderen aan,' riepen ze. 'Die wolf moet weg! Hij moet dood!' De volgende dag ging Franciscus op zoek naar de wolf. Niemand durfde met hem meegaan. Bij de rand van het bos bleef Franciscus staan. Hij hoorde een woedend gegrom. Plotseling sprong de wolf tevoorschijn. Franciscus keek hem aan en zei: 'Ik moet met je praten.' Stomverbaasd staarde de wolf hem aan. 'Broeder wolf, je gedraagt je niet zoals het hoort,' zei Franciscus streng, 'ik weet wel dat je honger hebt, veel honger. Maar daarom mag je nog niet alles opeten. Kom mee naar Gubbio. Als je me belooft dat je de mensen geen kwaad meer zult doen, zorg ik ervoor dat je elke dag te eten krijgt. Wil je dat?' De wolf kwispelde met zijn staart. De mensen van Gubbio gingen bang opzij. 'Wees maar niet bang,' riep Franciscus, 'ik heb goed nieuws. Broeder wolf wil geen ruzie. Hij had grote honger, en hier was veel te eten. Hij zal jullie nooit meer kwaad doen, als jullie beloven hem iedere dag te eten te geven.' De mensen sloten vriendschap met de wolf. Er kwam vrede in Gubbio.
Prachtig hoe hier een conflict wordt opgelost door aandacht voor de nood van de agressor. Franciscus stapt over zijn angst heen, hij gaat in gesprek en begrijpt de nood van eenieder. Er komt maar vrede waar rechtvaardigheid heerst.
De anderen eerst…
Franciscus klom de berg op. Het pad was slecht en het was verschrikkelijk warm. Ineens viel er een appel voor zijn voeten. Franciscus raapte de appel op, en hield die vast in beide handen. 'Wat ben je prachtig!' riep hij uit. Toen hij in de appel wilde bijten, zag hij vlak naast de steel een gaatje: er woonde een worm in de appel. 'Ach appel,' zei Franciscus, 'je hebt een ander schepsel al onderdak en voedsel gegeven. Bijna had ik broeder Worm van zijn levensonderhoud beroofd.' En voorzichtig legde Franciscus de appel terug in het gras.
Zelfs het kleinste schepseltje heeft basisrechten: voedsel en onderdak… Ook de kleinste mens, het straatkind in de sloppenwijken of de vluchteling in onze steden. Om hiertoe te komen zullen we zelf vrijwillig moeten inbinden, afstappen van ons consumptieleventje.
Tegen uitbuiting en geweld
In Assisi was het markt. In een van de nauwe straten trok een ezel een te zware kar. Hij was erg mager en moe. Zijn baas, een koopman, sloeg hem met een stok zodra hij even stil wou staan. 'Sta op, lui dier!' tierde hij. De ezel bewoog niet. Franciscus zag het gebeuren. Hij ging naar de ezel toe. Zonder iets te zeggen maakte hij de riemen van de ezel los. Hij hielp de ezel met opstaan en liet hem wat groen eten. Dan spande Franciscus zichzelf voor de kar, en trok die voort. De ezel liep dicht achter hem aan. En de koopman... Hij gooide zijn stok weg, en begon de kar van achter voort te duwen. Toen ze de hoek om waren, fluisterden de koopmannen tegen elkaar: 'Wie was die man?' De mensen van Assisi zeiden: 'Dat is Franciscus, de zoon van de rijke klerenkoopman!'
Geen woorden maar daden zijn nog altijd het beste middel om anderen tot inzicht te brengen. Soms zijn mensen heel gevoelig voor dierenleed, soms minder voor mensenleed. Gewoontevorming door alle negatieve nieuwsberichten? Bescherming omdat we ons zo machteloos voelen?
Waar het hart van vol is, loopt de mond van over
Op een dag trok Franciscus samen met enkele broeders door het dal van Spoleto. Ze kwamen bij een plek waar veel vogels graantjes oppikten. Toen Franciscus hen zag, liep Hij er enthousiast op af en groette ze alsof het mensen waren. ‘Vrede voor jullie’ riep hij. De vogels keken hem aan. Ze vlogen niet weg. Het was alsof de vrede in Franciscus over hen kwam. Toen vroeg hij aan de vogels: ‘Willen jullie soms luisteren naar het woord van God?’ Daarna sprak hij hen toe en besloot met de woorden: 'Broeders vogels, jullie moeten jullie Schepper loven en altijd van Hem houden. Want Hij gaf jullie veren als kleding en vleugels om te vliegen en verder alles wat jullie nodig hebben. Hij gaf jullie vrije, zuivere lucht als verblijfplaats. Jullie zaaien niet en maaien niet. En dat hoeft ook niet. Want zonder dat jullie er iets voor hoeven te doen, beschermt Hij jullie en regelt alles voor jullie.' Toen begonnen de vogels hun hals te rekken, hun vleugels te strekken, hun snavel te openen en naar Franciscus te kijken. Die wandelde tussen hen rond, terwijl hij met zijn pij langs hun kopjes en lijfjes streek. Daarna zegende hij hen en zei dat ze gerust mochten wegvliegen.
Dit gebeuren gaf een nieuwe wending aan zijn leven. Vanaf die dag ging hij met alle andere schepselen om als zusters en broeders.
‘Je zal de Heer je God beminnen…’ Franciscus preekt de kernboodschap van elke gelovige: diepe dankbaarheid voor het leven brengt ons tot God. Kunnen we die zorg van God voor ons nog aan den lijve ervaren nu we denken alles in handen te hebben. Vele volkeren zijn nog afhankelijk van de natuur om te overleven. Onze maatschappij waant (waande?) zich meester…
p. Tite met heel veel dank aan de website ‘Bijbel in 1000 seconden’.
