Vandaag 2 februari en dan vieren we in de Kerk Maria Lichtmis. Maar eigenlijk is het geen echt Mariafeest. Het heet officieel "De opdracht van de Heer in de tempel". Wat vieren we dan eigenlijk? Vroeger werd met dit feest, 40 dagen na Kerstmis, de kersttijd afgesloten. Die kersttijd telde drie hoogtepunten: Kerstmis zelf, het Driekoningenfeest en Lichtmis. Drie feesten waarin Jezus uitdrukkelijk genoemd wordt als het Licht, dat bestemd is voor alle mensen van goede wil.
De naam
De naam Lichtmis ontstond reeds vanaf het begin van de vijfde eeuw waarbij in een lichtprocessie Christus als het ware Licht van de wereld werd rondgedragen. Later, in de tiende eeuw ontstond er een speciale kaarsenwijding, die aan deze lichtprocessie voorafging. De kaarsen voor kerkgebruik werden toen gewijd, omdat ze het teken moesten zijn van het Licht van God in deze wereld. Daarom steken we nu nog een kaars aan voor iemand om hem of haar het Licht van God toe te wensen. We kennen de doopkaars, trouwkaars, jubileumkaars, herdenkingskaars bij overlijden… een noveenkaars of zomaar een kaarsje dat we aansteken bij de foto van een geliefde of bij het Mariabeeld.
Maria
Wellicht is op deze manier Maria er bijgekomen – Maria Lichtmis. In het verhaal in de tempel met Simeon speelt Maria een vrij grote rol. Het ging ook over haar zuivering, Zij had immers 9 maanden dit Licht gedragen. Het voornaamste blijft steeds opnieuw de opdracht van Jezus aan God en Simeon die hem "het Licht der heidenen" noemt. Deze viering gaat er dus over dat Jezus voor ons als Licht is, Licht om ons te verlichten in de duisternis van het leven Maar wat betekent dat?
Licht voor de wereld
In het scheppingsverhaal stelt God het Licht tegenover de duisternis en chaos. Niet de duisternis van de nacht, maar de duisternis die over ons leven hangt: het kwaad, zonde, ellende, oorlogen. Soms zo erg, dat mensen vragen is dat nu het leven dat God voor ons wil? In die vragen van mensen, is er een Stem gehoord die zei: "Ik wil dat er licht is." Er moet Licht zijn in het duister waarin mensen leven, er moet hoop zijn, vertrouwen, geluk, er moet orde, goedheid, liefde zijn, redding moet er zijn, … Allemaal woorden om aan te geven waaruit dat Licht zal bestaan. En God zag dat het goed was… Vandaag horen we, dat Lucas, die dit evangelie schreef, dat Simeon, Hannah, Jozef, Maria, dat zij allemaal het kind Jezus zijn gaan zien als het Licht van God.
Ook de eerste christenen hebben dat Licht van God, waarop ze hoopten, volledig zien doorbreken in Jezus. Daarom zeiden ze: "Hij is het Licht der wereld". Waar Hij verscheen werd het lichter, daar begonnen mensen opnieuw te leven, mensen stonden op uit hun verlamming, verblinden kwamen tot zien, doden tot leven, verharding werd openheid, hebzucht werd solidariteit en samen delen. Allemaal verhalen van Jezus om te laten zien, dat het licht werd waar Hij verscheen.
Vandaag
En wat kan dit voor ons nu betekenen? Als je naar onze samenleving kijkt, dan is het wel duidelijk dat wij dat Licht van God net zo goed nodig hebben. Het is trouwens niet zo moeilijk te vinden. Het is immers uitgezaaid in ons hart om daar goede vruchten voort te brengen. Vruchten van menslievendheid. Zelf in het Licht leven en door dat Licht gelukkig zijn is maar de eerste stap. Het mag daar niet bij blijven. We moeten het ook uitdragen, zegt het evangelie. Het moet te zien, te ervaren zijn: daar waar we voor mekaar in de bres springen; waar we verdrietige mensen troosten; waar we delen met wie het minder goed heeft, waar we andermans fouten kunnen vergeven, zelfs als ze ons diep hebben gekwetst, enz. Het Licht van God licht op, overal waar christenen nadrukkelijk goede dingen laten zien en daar andere mensen mee raken en verlichten.
Zo vieren we dat Jezus Licht kan brengen in het leven van mensen, in ons leven. We vieren dat Gods goede Geest zonder ophouden mensen zoekt en vindt die met Hem willen meewerken om dat Licht uit te dragen. Laten we daarom intens bidden, dat ook wij door die Geest gezocht, gevonden en verlicht willen worden.
Waarom eten we pannenkoeken met Lichtmis?
Dat wordt op twee manieren verklaard.
2 februari was vroeger één van de twee dagen waarop de plattelandsbevolking van werk of hoeve kon veranderen – de andere dag was 11 november (Sint-Maarten). Dat werd ’s avonds gevierd met een soort haardkoeken, die later evolueerden naar pannenkoeken.
De vorm en kleur van de pannenkoeken worden daarnaast gezien als een verwijzing naar de zon en dus naar het licht (en dat licht is dus Christus).
Die culinaire folklore vind je terug in de bekende oude spreuk: ‘Op Lichtmis is er geen vrouwken zo arm, of zij maakt haar panneken warm.’
Lichtmis in de weerspreuken
Zoals vele feesten zijn ook aan dit feest een aantal weerspreuken verbonden:
Lichtmis donker, met regen en slijk, maakt de boeren rijk
Lichtmis donker, de boer een jonker
Met Lichtmis triestig weer is goed voor boer en heer
Lichtmis helder en klaar, twee winters in een jaar.
Geeft Lichtmis zonneschijn, dan zal 't later winter zijn.
Pastor Guido, met dank aan collega Dirk De Gendt en Kerknet
LICHTMIS-LUISTERWANDELING BIJ ONS
In het kader van Lichtmis willen wij gezinnen met jonge kinderen (lagere schoolleeftijd) uitnodigen op een ‘Luisterwandeling’. Vertrek en aankomst in de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Vreugde, onze lichtplek en gemeenschapskerk. We voorzien drie startmomenten: om 14u, om 15u30 en om 17u. zodat je niet alleen op pad moet en samen met anderen kan wandelen. Onderweg stoppen we enkele keren om te luisteren naar wat Jozef, Maria, Herodes, Hanna en Simeon ons te vertellen hebben. Telkens is er ook een speelse opdracht. Van harte welkom dus op zaterdag 5 februari.
GEBED BIJ LICHTMIS
Steek jouw lichtje nu maar aan,
aan dat grote, warme Licht.
Vouw je handen rond dat lichtje,
zodat niets het doven kan.
Laat wat lucht tot bij dit lichtje ,
tot het groot en vrolijk brandt.
Laat jouw kleine lichtje schijnen,
buiten zijn de bomen kaal;
Laat het branden, laat het dansen,
ons verwarmen, allemaal.
Goede God,
hier staan we voor U,
met Jozef en Maria en alle ouders van de hele wereld,
en vragen uw zegen over onze kinderen.
Laat hen groeien in kracht
en groeien in schoonheid.
Laat hen bloeien in hoop,
in liefde en vertrouwen.
Geef ze ogen om uw geschenken te zien.,
oren om te luisteren naar mensen,
open handen die zich
verlangend uitstrekken,
een leven lang.
Geef ze vuur en licht,
brood en liefde, kleuren en wijn.
Leer ze vrijheid en belofte,
verbond en zin.
Toon ze heiige grond onder hun voeten.
Zegen hen, zegen ons,
zodat uw Licht kan groeien.
Amen.
Katie Velghe
