Enkele dagen geleden openden de Jezuïeten en hun vrienden een Ignatiusjaar. Mei 1521 werd een keerpunt in het leven van hun stichter, Ignatius van Loyola. En de invloed van Ignatius en de Jezuïeten in kerk en maatschappij vroeger en nu, hier en wereldwijd, is niet te schatten. Vandaag zijn ze vooral gekend voor hun scholen, voor hun bijdrage aan universiteiten maar ook voor hun sociale inzet. Denken we maar aan pater Hugo die als priester arbeider werkzaam was in Kuregem en er nog altijd verblijft. En wist u dat volgend jaar Molenbeek een Jezuïetenschool krijgt? Ook Paus Franciscus is Jezuïet…
Wie is die Ignatius van Loyola?
Ignatius werd geboren in Spaans Baskenland als nakomertje in een groot gezin van een edelman. Zijn moeder sterft kort na zijn geboorte. Op 14-jaar verliest hij ook zijn vader. Hij gaat dan aan de slag als secretaris bij een minister van de Spaanse koning. Op 25 jaar maakt hij deel uit van de persoonlijke lijfwacht van de koning van Navarra. Hij groeit op in een wereld van spelen, vrouwen en wapens. Hij droomt van heldendaden en stoere trots zoals in de ridderromans. Maar heeft geen al te beste naam…
Alles verandert als hij in mei 1521 zwaar gewond wordt aan beide benen door een kanonskogel. Maandenlang ligt Ignatius te bed. De enige literatuur die hij te pakken krijgt is een ‘Leven van Jezus’ en een boek met heiligenlevens. Hij merkt op dat deze lectuur en zijn beschouwingen errond blijvende positieve gevoelens meebrengt. Het wordt de aanleiding van een radicale wending in zijn leven: hij wil nog enkel ‘soldaat van Jezus’ zijn.
Ignatius gaat op zoek naar wat God van hem verlangt. Hij zal eerst proberen te leven als een ‘heilige’ in een geest van ascese. Er volgen jaren van innerlijke strijd waarin hij enerzijds ervaart hoe sterk hij door God gegrepen wordt maar ook hij zwak hij is. Die ervaringen worden de grondslag van een groeiende spiritualiteit en een heel sterk gebedsleven die hem tot innerlijke vrijheid zal brengen.
Zijn omzwervingen brengen hem in Parijs waar hij verschillende jaren studeert en enkele vrienden rondom zich verzamelt. Daar zullen de eerste compagnons hun geloften afleggen in 1534. In 1537 zal Ignatius priester gewijd worden en op 27 september 1540 zal de ‘Sociëteit van Jezus’ officieel door Rome erkend worden. Ignatius sterft in 1556. Op dat ogenblik telt de sociëteit al meer dan 1000 leden…
Wat is het specifieke van de Jezuïeten?
Zeker in de 16de eeuw onderscheidden de eerste Jezuïeten zich sterk van andere kloostergemeenschappen. Ze hadden geen specifieke kleding en ze waren niet gebonden aan het koorgebed. Dit alles maakte hen volledig beschikbaar voor een leven in dienst van de medemens.
Hun roeping is vooral mensen te helpen Jezus te vinden en te volgen. ‘God vinden in alle dingen’ en ‘onderscheiden’ zijn kernbegrippen in hun spiritualiteit. ‘Onderscheiden wil zeggen dat je in je meest intieme ervaring op zoek gaat naar de beste weg voor jou.’, verduidelijkt Nikolaas Sintobin, een vlaamse Jezuïet en internetpastor. Een kernwoord in hun spiritualiteit is ‘onderscheiden’.
Velen die school liepen in de Jezuïetencolleges zullen zich het ‘Magis’ (meer) herinneren of het ‘AMDG’: Ad Maiorem Dei Gloriam, tot meerdere eer en glorie van God’. Hierdoor werd er soms wel wat (teveel) druk op de leerlingen gezet maar de visie is dat iedereen steeds kan groeien, er is altijd meer mogelijk: meer inzicht, meer liefde… Eigenlijk heel hoopvol!
Een andere eigenheid is dat Jezuïeten niet enkel de drie traditionele kloostergeloften -armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid afleggen. Ze voegen er een vierde gelofte aan toe nl. gehoorzaamheid aan de Paus.
Geestelijke Oefeningen
Ignatius is vooral gekend door de ‘Geestelijke Oefeningen’, een handleiding voor de geestelijke begeleiding. De ‘Geestelijke Oefeningen’ zijn geschreven als de vrucht van zijn eigen spirituele groei. Vandaag wekt de oorspronkelijke tekst met het taalgebruik en de beelden uit de 16de eeuw bij niet-ingewijden heel wat weerstand en onbegrip op. Maar doorheen de eeuwen hebben Jezuïeten doorheen retraites, boeken en artikels de wijsheid en de inzichten hertaald, bewaard en zelfs verfijnd.
Onlangs verscheen een boek van Nikolaas Sintobin met een uitdagende titel: ‘Vertrouw op je gevoel. Keuzes leren maken met Ignatius van Loyola’. We blijven met een beeld zitten dat Jezuïeten zuiver rationeel zijn maar dat vooroordeel mogen we weglaten. In eenvoudige taal en met veel voorbeelden uit het dagelijkse leven beschrijft hij de basisregels van de kunst van het onderscheiden. Een aanrader, en bovendien nog met hier en daar een leuke tekening in! Wie wil, mag het komen uitlenen… (pastor Tite met dank aan de website https://www.jezuieten.org/ignatius500jaar/ )
