Adventstijd, dan is Welzijnszorg terug. Dit jaar al voor de vijftigste keer. Vijftig jaar lang werd er al jaarlijks campagne gevoerd om de armoede uit onze maatschappij weg te werken. Wat heeft het uitgehaald? Wat is het resultaat? Mager? Je zou het kunnen denken: de armoede in Brussel groeit zienderogen. Alle alarmbellen lijken tegelijk af te gaan. Meer en meer mensen zoeken hulp bij de voedselbanken. De wachtlijsten voor sociale woningen worden langer. Schoolfacturen belanden onbetaald in de vuilbak. Ouderen stellen zorg uit want te duur. Meer dan vijfduizend dak- en thuislozen zwerven doorheen onze stad. Transmigranten en mensen zonder papieren proberen te overleven. En toch is er dit jaar een feestcampagne, weliswaar ‘onder protest’ omwille van de situatie maar toch ook uit dankbaarheid voor zoveel mildheid, zoveel solidariteit die er geweest is en nog altijd is. Wie kan de waarde inschatten van die vonk van hoop in de ogen van iemand die, dankzij een steuntje in de rug, voelt dat hij weer omhoog kan krabbelen…
Iedereen
Welzijnszorg pakte ieder jaar een deelthema van armoede aan. Vorig jaar ging het over armoede op school. Er was een jaar over de gaten in onze paraplu van de sociale zekerheid. Of over armoede bij ouderen. Of de nood aan goede en betaalbare woningen, en over gezondheidszorg… Ieder jaar had zijn affiche. Dit jaar pakt Welzijnszorg het helemaal anders aan: het is vooral een oproep aan ieder van ons om solidair te zijn. Want ‘voor een samenleving zonder armoede hebben we iedereen nodig’. De affiche van dit jaar is dan ook veelzeggend. Een equipe staat klaar om de handen uit de mouwen te steken: man-vrouw, wit-zwart, jong-ouder, ja iedereen samen. En er is een vraag: maak jullie eigen affiches van solidariteit. Elke parochie, elke groep, wordt hiertoe uitgenodigd. Een mooi teken van ‘Samen solidair’ vind ik altijd ‘de warmste week’, begonnen als Music for Life in 2006 en ondertussen uitgegroeid tot een volwaardig solidariteitsfestival. Het succes heeft ongetwijfeld wildgroei meegebracht. In 2018 werd er meer dan 17 miljoen euro verzameld voor bijna 2000 ‘goede doelen’ doorheen bijna 12500 acties… Het zegt me dat er wel degelijk een droom van een betere wereld leeft en mensen zijn bereid er iets voor te doen. ‘Punctueel’, terwijl solidariteit een levensstijl zou moeten zijn.
Warme én structurele solidariteit
Solidariteit heeft vele vormen. Deze acties zijn wat men noemt de warme solidariteit. Van mens tot mens. Men ziet een nood en men voelt zich mee verantwoordelijk om naar een oplossing te zoeken. Heel veel mensen zetten zo hun talenten en energie in als vrijwilliger in het buurt- en verenigingsleven om mensen in armoede te begeleiden. Een andere vorm van solidariteit is de meer structurele: onze sociale zekerheid en belastingen zijn een vorm van herverdelen. Gezondheid bvb. is een recht voor iedereen, maar niet betaalbaar voor iedereen. Hier proberen we dan deze structurele solidariteit te laten spelen vanuit een wettelijk kader. Maar zelfs al zijn we bij de koplopers voor onze sociale zekerheid, er is nog veel werk aan de winkel. Teveel mensen vallen door de mazen van het net omdat ze hun rechten niet kennen of kwijtraken. Velen geraken niet door de administratieve mallemolen heen. Zij worden afhankelijk van de warme solidariteit. Welzijnszorg blijft jaar na jaar hameren op structurele maatregelen en beleidskeuzes maar ondersteunt tegelijk 100 lokale projecten, waarvan 15 in Brussel. Een jaar op voorhand worden deze projecten al geselecteerd en wordt er samengewerkt met deze mensen. Zo is Welzijnszorg niet alleen een algemene oproep van onze Kerk tijdens de advent maar gaat ook onze financiële bijdrage naar concrete gezichten en mensen die dag na dag ervaren wat het betekent te leven in armoede. Zij roepen ons op én geven zelf het beste van zichzelf.
Projecten 2019
In de brochure vond ik één typisch Anderlechts project: Cultureghem met de Winterketmet. Dit is een winterse speelpleinwerking voor gezinnen met kinderen uit de winteropvang van de Brusselse onthaalhuizen, Samusocial, e.a. Het is een combinatie van samen koken, eten en spelen. Studenten van de pedagogische opleidingen voor kleuter- en lager onderwijs Odisee Hogeschool staan hiervoor in en krijgen heel wat ervaring mee die hen helpt om later in Brussel aan de slag te gaan.
Een tweede project dat een link heeft met Anderlecht en ook met onze kerk is CAWBrabantia. Het Centrum voor Algemeen Welzijn Brabantia is er voor iedereen, ongeacht zijn of haar politieke, culturele, raciale, filosofische, religieuze of seksuele overtuiging. Het Centrum groepeert vier actieve verenigingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Ons dagelijks werk kan worden samengevat als ‘Sociale integratie en de strijd tegen armoede”. Hierbij heeft elke medewerker speciaal aandacht voor de eigenheid, de levensomstandigheden en de veerkracht van iedereen die op ons beroep doet. De vier verenigingen zijn ons alle vier welbekend: de sociale dienst van Caritas International die vandaag de eerste opvang van nieuwkomers ondersteunt door een intensieve begeleiding; de sociale dienst van Brussel Onthaal-Open Deur die thuis-en daklozen orienteert naar begeleiding en opvang, de sociale dienst ‘Wederzijds Hulpbetoon’ (Vereniging Pastorale Werken van St Gillis) en de sociale dienst van Kuregem. De tussenkomst van Welzijnszorg zou gaan naar Caritas voor ondersteuning van huiswerkbegeleiding en vrijetijdsbesteding.
Nadenkertje
Vandaag hoorde ik dat Lode Van Hecke de nieuwe bisschop van Gent wordt. Al lang geleden las ik een uitspraak van hem over armoede. Misschien iets om te herkauwen in deze adventstijd: “De arme leert ons wie we zijn en waar het om gaat. Maar de betekenis van deze woorden is niet dat je de armoede moet idealiseren. Je moet ze overwinnen. Er is echter ook een armoede die we nooit zullen overwinnen. Daarom moeten we de boodschap van de arme horen – ook als hij die moeilijk kan verwoorden – om de echte rijkdom te vinden en om aan alle vormen van rijkdom de juiste plaats te geven, waardoor iedereen beter wordt, meer mens.” (p. Tite met dank aan WZ)