SINT-HUBERTUS EN ZIJN BROOD
De eerste heilige die we na de vieringen van Allerheiligen en Allerzielen op de kalender vinden is Sint-Hubertus. Morgen 3 november is het zijn feestdag en hij wordt die dag of het komende weekend her en der gevierd. We kennen hem van het Sint-Hubertusbrood, ik herinner me als kind dat ons vader gewijde mastellen meebracht van de vroegmis. Er is ook de band met de jacht en met de gelijknamige stad in de Ardennen. Maar hoe zat dat allemaal weer in elkaar?
Het leven van Sint-Hubertus vóór zijn bekering
Hubertus werd rond het jaar 655 geboren als zoon van hertog Bertrand van Toulouse. Als jonge man kwam hij aan het hof van Theodorik III van Bourgondië, waar hij snel de gunst van de vorst won. Door intriges van jaloerse hovelingen werd hij gedwongen zijn toevlucht te zoeken bij koning Pepijn. Die benoemde hem tot hoofd van zijn hofhouding.
Hubertus trouwde met Floribana van Leuven, maar zij stierf in het kraambed van hun eerste kind. Om zijn verdriet te vergeten, stortte Hubertus zich in wereldse genoegens. Volgens de legende gebeurt er dan iets dat zijn leven zal omgooien.
De legende van het lichtend kruis
Deze legende stamt uit de 15de eeuw. Op kerstdag, andere bronnen spreken van Goede Vrijdag, zocht hij in de bossen van de Ardennen zijn vertier in de jacht. Zijn honden hadden een reusachtig hert opgespoord. Tot verwondering van de hartstochtelijke jager bleef het hert voor hem stilstaan. Hubertus had zijn boog al gespannen om het neer te schieten toen hij in zijn gewei een lichtend kruis zag. Geschrokken zonk hij op zijn knieën. Daarna hoorde hij een stem die hem aanmaande om bij alle dingen van deze wereld het eeuwige leven niet te vergeten. Hubertus verlaat het hof en schenkt zijn bezittingen aan de armen. Hij trekt zich terug in de eenzaamheid van de Ardennen, waar hij een tijdlang leeft als kluizenaar.
Van kluizenaar tot bisschop
Hubertus trekt dan naar bisschop Lambertus van Maastricht, die hem na een studie theologie tot priester wijdt. Hubertus gaat op pelgrimstocht naar Rome. Daar hoort hij dat Lambertus is vermoord. Paus Sergius I koos hem in antwoord op een hemels verzoek als zijn vervanger en wijdde hem tot bisschop. Tijdens de ceremonie brengt een engel hem de wonderbaarlijke stola die hem gedurende zijn hele ambtstermijn zal vergezellen en de heilige Petrus geeft hem de sleutels “zogezegd van de heilige Hubertus”, symbool van zijn geestelijke macht over de zielen en de lichamen. 25 Jaar lang reisde hij door zijn zeer groot bisdom Tongeren-Maastricht, om het te evangeliseren. Hij stierf in Fourons-le-Comte op 30 mei 727 aan koudvuur. Maar ook Tervuren en Voeren claimen die eer van overlijdensplaats.
Na zijn dood
Na talrijke wonderen bij zijn graf werd hij op 3 november 743 in het bijzijn van koning Carloman en enkele bisschoppen heilig verklaard en werd zijn lichaam teruggebracht naar de Sint-Pietersabdij in Luik, die hij persoonlijk had gesticht. Bij deze gelegenheid ontdekt men dat zijn lichaam, stola en bisschoppelijke gewaden nog steeds intact zijn. Bij besluit van de Raad van Aix van 817 wordt zijn lichaam overgedragen naar het klooster van Andain, dat reeds in 687 door Pepijn II van Herstal was gesticht. Samen met de keizer, talrijke bisschoppen en een groot aantal gelovigen komt zijn lichaam op 30 september 825 in Andain aan. Hierdoor werd Andain al spoedig een bedevaartsoord en de plaatsnaam veranderde na enige tijd in Saint-Hubert. De basiliek die bij de abdij werd opgericht, werd naar hem vernoemd: de Basiliek van Sint-Hubertus. Tot oktober 1568 zal zijn lichaam naar verluidt ongeschonden, tentoongesteld blijven voor de verering van de gelovigen in de crypte van de abdijkerk of aan het front van het koor op feestdagen. Sinds de Franse Revolutie zijn er geen aanwijzingen meer en het lichaam blijft onvindbaar.
Sint-Hubertus en zijn verering
Sint-Hubertus werd als genezer van hondsdolheid al heel vroeg de beschermheilige van het Ardense volk, de jagers en de boswachters. Ondanks de ontdekking van de inenting tegen hondsdolheid in 1885 door Louis Pasteur bleef de cultus van de heilige in België en West-Europa zeer levendig. Sint Hubertus wordt vandaag de dag aangeroepen door mensen die te zenuwachtig zijn, tegen pijn en ziekten van het zenuwstelsel, kiespijn… Bijna 13 eeuwen zijn verstreken en de stola is er nog altijd. Het blijft vandaag de dag de essentiële relikwie van Sint Hubertus. De invloed van Hubertus is enorm: honderden kerken, kapellen, kloosters, scholen, verenigingen en andere instellingen zijn naar hem genoemd. Ook veel topografische namen en straatnamen verwijzen naar Sint-Hubertus. Daarnaast zijn er talloze schilderingen, beeldhouwwerken, literaire werken en muziekstukken aan hem gewijd. Ook in de populaire cultuur is in zijn invloed te merken.
De stad naar hem genoemd
Mocht u tijdens de herfstvakantie in de buurt zijn, dan is een bezoek aan de basiliek van Sint-Hubert zeker de moeite. Op donderdag 3 november is het er groot feest met om 9.45u. een presentatie over de jachthoorn en dan om 11u de hoogmis met klokgelui, begeleid door de muziekkapel Saint-Hubert d'Ardenne en internationale jachthoorns uit heel Europa. Daarna volgt de zegening van het brood en oplegging van de relikwie. Tenslotte is er de dierenzegening om de Abdijplaats om 12.30u. Neem maar een kijkje op de website https://basilique-sainthubert.be/ De basiliek heeft sinds drie jaar terug een muziekkapel onder de enthousiaste leiding van de jonge kapelmeester Jean-François Jung die ik ooit in Laken ontmoette en wiens huwelijk ik mee mocht inzegenen in de basiliek van St-Hubert. Onder zijn leiding werd in het najaar van 2020 een eerste CD opgenomen en met Pinksteren 2021 uitgebracht: Pierre de chapelle. Naast een Messe des Faons ( reekalfjes) en andere eigen composities staan er drie stukken met jachthoorns op. Ideaal om in deze herfsttijd weg te dromen…
Pastor Guido
Met dank aan de website Forêt de Saint-Hubert-Tourisme
