In een tweede deel geven we deze week het woord aan Claire-Alice Ntamwemera, ook verpleegkundige maar werkzaam in een heel ander domein dan Irenée die vorige week aan bod kwam.
Kennismaking met Claire-Alice
Ik ben Claire-Alice, gehuwd met Jean-Jacques en mama van 4 kinderen. Ik werk in de thuiszorg. Momenteel doe ik voornamelijk vervangingen, op dinsdag en donderdag omdat je anders een patiënt alle dagen moet bezoeken, ook in de weekends en dat is moeilijk te combineren met het gezinsleven en thuiswerk. We werken over heel Brussel omdat na Corona heel wat verpleegkundigen afgehaakt hebben in de ziekenhuizen en naar de thuiszorg gegaan zijn. Tegelijk zijn er door Corona ook heel wat patiënten in de thuiszorg gestorven waaronder er minder aanbod van werk was in thuiszorg. Vroeger kon men zich beperken tot een paar gemeenten maar dat is nu door die verandering anders geworden. Ik zit vaak in de files doorheen de stad. De patiënten worden vaak doorverwezen door de behandelende arts of de mutualiteiten, vooral de socialistische mutualiteit. Deze laatsten volgen het hele proces op.
Hoe ben ik er aan begonnen?
Ik hield altijd al van om mensen te helpen. Maar vooral mijn persoonlijke ervaring in Rwanda speelde een grote rol. Als adolescent zag ik veel leed en hielp al gewonden, zonder echt een vorming te hebben. Ik heb mijn grootmoeder begeleid rond mijn 17 jaar. Zij was zwaar ziek en ze was alleen achter gebleven in een zone. Ze wilde niet vluchten. Ze was heel verward toen ik haar vond en ben bij haar gebleven om haar te verzorgen. Bij gevaar bracht ik ze naar haar kamer en ging ik me verschuilen. Ik verzorgde haar zo goed en zo kwaad mogelijk.
Dat verzorgen sprak me sterk aan en zo ben ik in de verzorging terecht gekomen. Ik hou er nog altijd van om voor mensen te zorgen, ook naast mijn werk.
Wat vind ik belangrijk?
Het luisteren vind ik heel belangrijk. Dat de patiënt zich beluisterd voelt vermindert zijn angsten en het helpt ook om te horen wat er niet gaat, welke de symptomen zijn en zo naar oplossingen te zoeken. Het schept ook een sfeer van vertrouwen, hij zal zich makkelijker kunnen uitdrukken. Het helpt ook om trouw te blijven aan de behandeling door er over te praten. Je komt ook thuis, in het domein van de patiënt en dat vraagt respect voor de wijze waarop de patiënt, ook al is dat soms moeilijk om mensen iets te doen veranderen in hun gewoonten. Goed luisteren naar de klachten maar niet alleen naar de woorden, ook achter datgene wat gezegd wordt. Sommigen bouwen in het begin een muur op. Maar met geduld kom je wel achter de muur en opent de patiënt zich wel. Het is dus belangrijk dat ze zich begrepen voelen zonder zich verplicht te voelen. Naast de medische zorgen zijn er ook andere noden zoals de spirituele bijvoorbeeld. Dat zien en respecteren is belangrijk. Er blijft altijd wel een afstand maar je kan wel de noden beluisteren en zien waar je er aan tegemoet komen. Ik heb een patiënt die heel moeilijk is en niet gelovig is en soms vraagt ze: ‘Jullie, hoe doen jullie dat? In dit alles enerveer je je niet en blijf je kalm ook al zie ik dat het je ambeteert’. Soms zeg ik dan wel eens: ‘Wel, ik ben een gelovig iemand en ik hou van wat ik doe’. En dat kalmeert haar dan wat.
Boeiende ervaringen
Het contact met de patiënten is boeiend, ik leer veel van hen, van hun verschillen, van hun ervaringen. Ze vertellen hoe zij het vroeger deden. Je begrijpt dan beter waarom ze zus of zo zijn. Bijvoorbeeld een patiënte die niet makkelijk was, tot ze me op een dag vertelde dat ze een kind verloren had. Soms ben ik de enige persoon die ze op een dag ontmoeten. Ik neem dan ook vaak de tijd om te luisteren en te praten met hen. Zo is er een patiënte die helemaal verlamd is, maar ze is de vriendelijkste en de patiënt met de meest aandacht. Zulke ontmoetingen helpen me om de dingen te relativeren ook. Het bemoedigt me en geeft een zin aan mijn leven. Ik kan gaan en staan waar ik wil en dan iemand verzorgen die zo optimistisch in het leven staat. Je komt bij rijk en arm aan huis, in nette en minder nette huizen zonder elektriciteit of warm water. Maar de mensen hebben dezelfde fragiliteit en dezelfde eenzaamheid. De menselijke kern blijft overal dezelfde. Na een paar bezoeken wordt als het ware een deel van de familie, je leert iedereen kennen. Ik probeer onafhankelijk te blijven maar voor hen ben ik een deel van. En je voelt je nuttig en krijgt veel terug van hen. Ik ben ook blij als je na heel wat verzorging iets bereikt, een grote wonde die dichtgaat, iemand die terug autonoom wordt, iemand die herstelt na een AVC.
Toen ik in Halle werkte in een WZC werkte merkte ik op dat heel wat patiënten stierven toen ik van dienst was, alsof mensen er gerust in waren dat als ik er was ze ‘begeleid’ zouden kunnen gaan. In het WZC waar ik vroeger werkte, heb ik veel gevallen van euthanasie gehad wat ik als een falen bekijk ook al oordeel ik er nooit over. Vaak was het om psychologische redenen.
Werklast
Het is geen gemakkelijk beroep. Om op een correcte manier de boterham te verdienen moet je hard werken en zeker voltijds. De werklast is hoog en daarbij dan de files waarin je zit. Daarenboven worden de mensen steeds meer veeleisender.
Het is soms een vicieuze cirkel: bij grote werklast hebben je collega’s niet alle werk kunnen doen en dan komt het bij jou terecht. Het is zowel psychologisch en fysisch zwaar. Je moet leren afstand nemen maar het is niet makkelijk. Vaak ben je alleen om een zware persoon te verzorgen en hoop je dat je rug het houdt. Je moet steeds het evenwicht zoeken tussen afstand en nabijheid.
Een roeping?
Ja, voor mij is het een roeping. Bij sommigen die er ‘ingevallen’ zijn, voel je dat na een tijdje dat het voor hen geen roeping is. Dit werk helpt me om alles wat moeilijk is een plaats te geven. Elke ochtend vooraleer ik vertrek vertrouw ik mijn patiënten aan Maria toe. ‘Wees bij mij onderweg, maak de weg klaar, om goed bij mijn patiënten te zijn’. Ik vraag te kracht om werkelijk aanwezig te zijn bij de patiënten en dat helpt me om mijn tijd te nemen voor hen. Ik doe vaak beroep op de Heer bij moeilijke omstandigheden of bij moeilijke patiënten.
Ik doe het werk graag en zie het als een zending.
