‘Zo lief heeft God de wereld gehad,
dat Hij zijn ééngeboren Zoon heeft gezonden,
opdat wij allen zouden leven en nooit verloren gaan’
Zo zingt een lied (ZJ 548) de eerste zin van het evangelie voor het feest van de Heilige Drie-eenheid volgende zondag, de eerste zondag na het feest van Pinksteren dat de Paastijd afsloot. Alsof het nog te vroeg is om zomaar de ‘gewone tijd van het jaar’ aan te vatten (de Coronacrisis maakt zelfs dat we helemaal nog niet opnieuw als gemeenschap dat ‘gewone’ kunnen vieren) blijft de liturgie met het feest van de Drie-eenheid nog even stil staan bij het ‘waarom’ van het hele Christusgebeuren dat vanaf de Advent aan ons voorbij trok. We kunnen Jezus’ leven, sterven en verrijzen niet los zien van zijn Vader, die steeds op de achtergrond aanwezig is.
Etiketten voor God
Als we iemand voor het eerst ontmoeten, proberen we die in te schatten, wie is hij of zij? En het eerste idee over iemand blijft vaak lang hangen. We riskeren zo een oordeel over iemand te vellen dat helemaal verkeerd is. Deze of gene persoon is een zwanzer, een sloddervos, een flapuit enz. of we geven zelfs een sticker van een groep: een vreemdeling, een vluchteling, iemand die niet wil werken, ... Bij zulke aanduidingen hebben deze mensen, nauwelijks een verweer. Ook op God plakken we soms een label dat Hij niet wil dragen. We dringen Hem een rol op die Hij niet wil spelen. God heeft er ook geen verweer tegen. Dat is het risico dat Hij loopt. Mensen vervalsen wel eens het beeld van God: God die moet optreden waar de mens het verprutst heeft, God die geweld wil, God die alleen maar belangrijk is in tijden van nood, God die de mensen straft met één of andere plaag zoals het Coronavirus.
Beelden voor God
Wij mensen tonen ook wel verschillende gezichten maar eigenlijk hebben we er maar één echt, we vallen wel uiteindelijk door de mand als we ons anders voordoen dan we zijn. Het mysterie dat God is, kun je echter moeilijk in één beeld of gezicht vastleggen. De rijkdom van Gods wezen toont zich in meerdere gezichten. Wanneer je de bijbel openslaat kom je een veelheid aan beelden tegen; God als vader, maar ook als moeder, God als de rots waarop je kan bouwen, God als de adelaar die zijn jongen leert vliegen, God als herder die zorgt voor zijn kudde, God als de wijnbouwer die al zijn zorg wijdt aan zijn wijngaard enz.
Het gelaat van God voor christenen
De Eeuwige toont zich in vele gezichten. Als christenen belijden we dat God zich vooral laat zien in drie gezichten, in drie personen, Vader, Zoon en Geest. Op het feest van de heilige Drie-eenheid gedenken wij dat. Eén God in drie personen, zeggen we. Maar we zouden ook kunnen zeggen in drie gezichten, of in drie rollen. Het Latijnse woord 'persona' betekende immers allereerst het masker dat de toneelspelers voor hun gezicht droegen , wanneer ze een bepaalde rol moesten uitbeelden. Het is de manier waarop zich iemand presenteert. God presenteert zich als Vader, Zoon en heilige Geest. Op drie manieren laat Hij zijn gezicht zien, laat Hij zich kennen. Drie gezichten die niet verwisselbaar zijn, maar wel verwant zijn met elkaar.
Een blijvend mysterie
Het mysterie van God kunnen we nooit doorgronden. God is altijd anders dan we ons indenken kunnen. De beelden die we gebruiken zijn altijd menselijke beelden. Kunnen we dan niet beter zwijgen? Nee, de God die we beminnen en aanroepen, willen we ons toch op één of andere manier voorstellen en benoemen. God kunnen we Vader noemen, maar Hij is méér dan onze aardse vaders. God is barmhartig maar zijn barmhartigheid is rijker dan die van mensen, Hij is trouw maar zijn trouw duurt langer dan die van mensen.
Geen enkel beeld is afdoende voor God. Dat is echter geen ramp. Misschien is het goed dat
iemand zich onttrekt aan alles, iemand waarop we geen greep hebben.
Vader, Zoon en Geest
Er zijn bepaalde beelden die we mogen vasthouden. Het beeld van God als Vader, Zoon en heilige Geest, is vertrouwenwekkend. Het is een beeld dat hoop geeft, omdat het laat zien dat God op ons betrokken is, met ons begaan is en ons welzijn wil. De eerste kerkvaders hadden er eenvoudige beelden voor: de Vader als de bron, de Zoon als de stroom, de Geest als de monding of nog: de Vader als de zon, de Zoon als de stralen en de Geest als de warmte. De heilige Patrick die Ierland kerstende gebruikte een klaverblad (shamrock) en legde uit: 'Zoals een klaverblad één is en toch drie bladeren bevat, zo is het met God: Hij is één en tegelijk drievoudig.' Daarom wordt hij vaak afgebeeld met een klaverblad.
In de zonnige dagen van de laatste weken wil ik nog even stilstaan bij het beeld van de zon. Het gebeurt immers ook dat ze zich niet laat zien en verborgen zit achter een wolkendek. Maar we weten dat ze niet voor goed verdwenen is. Ver weg, op een onvoorstelbare afstand, is ze er. Zo is het ook met God, soms lijkt Hij ver weg, maar is er wel. De zon is de Vader, bron van alle warmte en licht. Hij zendt zijn stralen van licht en warmte. Die worden zichtbaar in zijn Zoon Jezus Christus. En de warme gloed die we soms in ons binnenste ervaren is de Geest. Een fles water in de zon wordt geleidelijk warm. Zo is het ook met de mens en God: God de Vader zendt ons zijn zonnestralen, dat wil zeggen de Zoon. Daardoor worden we verwarmd. Vanbinnen krijgen we het warm, dat is de Geest.
Wens van verwelkoming
De drie-ene God is dus geen wiskundig probleem maar een gemeenschap van liefde. Een God die gemeenschap is: daar mogen we intreden en op onze beurt plaats van gemeenschap worden. Bij het begin van de eucharistie zeg de voorganger: “De genade van Onze Heer Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen.”
We hopen het u weldra terug te mogen wensen in levende lijve!
Pastor Guido