Danfo
De pen voor deze kerstwens wordt reeds ter hand genomen begin december. De advent is op dat moment nog maar net gestart. En de jonge soldaat nog maar net overleden, Danfo Van der Velden. Je weet wel: overleden na een ongeval bij een oefening met mortieren, in Litouwen. Sinds de zomer zijn verschillende Belgische eenheden ingezet in Litouwen. Die missie kadert in de verdediging - tegen de Russen - van de oostflank van de NAVO. De inzet loopt normaal tot eind januari. Wat een verschrikkelijk nieuws. Uiteraard sluiten we ons aan bij het immens verdriet van de familie. De twee ‘families’ van Danfo zelfs: zijn bloedverwanten (en vrienden) én zijn ‘broers en zusters’ bij het leger. Een jongeman uit handen geven, voor wie het grootste deel van het leven nog moest komen: verschrikkelijk, zonder meer. Daar is geen discussie over.
Omgaan met conflicten
Je hebt al door dat dit artikel hier niet stopt. Op basis van vorige artikels en preken kan je vermoeden welke richting we gaan met onze pen. Juist: over de bijna algemeen aanvaarde manier van omgaan met conflicten, richting oorlog. Terwijl het ook anders kan. Anders zal moeten kunnen, willen we nog toekomst schenken aan onze kinderen. Laat het, vooraleer we verder schrijven, heel duidelijk zijn: vanaf de inkt die nu vloeit, gaat het niet meer over Danfo. Daarvoor is het meeleven met de familie - ook al kennen we die niet – té groot.
Drewerman en Bodifee
De kriebel om te protesteren tegen de huidige gang van zaken komt vooral vanuit de lectuur van twee boeken: ‘Alleen door vrede’, van Eugen Drewerman, en ‘Oorlog, hoelang nog?’, van Gerard Bodifee. Aanbevolen lectuur, zeker in deze tijd. Je kan de boeken ontlenen in de pastoriebibliotheek. Of ze zelf kopen en na het lezen doorgeven aan wie je het anders durven denken ook toewenst. Met de gedachten uit de twee boeken in ons achterhoofd wordt onze pen in het onderstaande begeleid. Hier en daar letterlijk de Duitse theoloog en de Vlaamse filosoof dankbaar citerend.
Angst groeit
De Romeinse keizer Augustus wordt vandaag maar al te graag geciteerd: ‘Als je vrede wil, bereid je dan voor op oorlog.’ Alles draait rond angst. We proberen de angst voor de andere te overwinnen door de andere angst in te boezemen. Hoe? Door afschrikking, door te zeggen en te tonen: ik kan jou vernietigen. Maar zo verdwijnt de angst niet. Integendeel, de angst groeit. Want de ander stapt mee in het opbod van afschrikking. Volg gewoon het nieuws van dag tot dag, en je ziet het opbod groeien. We maken ons klaar voor oorlog. Wie luidop zegt dat aan deze waanzin een einde moet komen, wordt vlug teruggefloten. Ja, het is alsof je de boodschappers van God in het veld van Betlehem, met hun gezang ‘vrede op aarde voor alle mensen van goede wil’ vanuit politieke correctheid zou moeten verbieden. Zo komt de vrede er nooit, zegt Ghandi.
In naam van de staat
Angst groeit door angstpropaganda en demonisering van de ander. Opgelet, de Russen komen. Maar wij, ‘de goeden’ (de staat) zorgen wel dat we ‘de kwaden’ tegenhouden. Laat ons maar doen. Geloof en steun ons. En dat doen we. Makkelijkst immers in deze complexe wereld. Geloven en meestappen, zelf niet nadenken. Geloven dat de ander slecht is en wij goed zijn. Waardoor het zoeken naar de oorzaken van de spanningen niet meer nodig is. Dat de staat gewoon haar werk doet. Zorgen voor onze veiligheid. Het kwade tegenhouden en indien nodig uitroeien, als ongedierte. Wie daaraan meedoet, hoeft zich niet schuldig te voelen. Je gehoorzaamt je overste, en die weer zijn overste. Je dient het algemeen belang. Kerkleraar Cyprianus verwoordde het scherp in de derde eeuw: ‘Als de enkeling een moord begaat, dan noemen we dit een misdaad; dapperheid noemt men het echter, wanneer het moorden in naam van de staat wordt begaan.’
Houding van een christen
Jezus wil de mens bevrijden van angst. Leert ons het kwade (in onszelf en in de ander) te overwinnen door het goede. Niet door het zwaard ter hand te nemen en terug te slaan. Wel door het zwaard in de schede te steken, door onze andere wang aan te bieden, door de ander te leren begrijpen, te zien als broer of zus in plaats van als de duivel in persoon. Zo wordt onze angst omgevormd in vertrouwen. Zoals een kind z’n moeder vertrouwt en de mens z’n God. Gods schepping, dat zijn ook onze medemensen. God beminnen is ook de medemens beminnen en leren vertrouwen. Gods gebod ‘Je zult niet doden’ staat boven alles, ook boven het bevel van de staat. Een christen moet dus tegenspreken, wil God meer gehoorzamen dan de mens. Een christen wordt geroepen om zich wél in te laten met het leven buiten het kerkgebouw, zich wél bezig te houden met de maatschappij en de politiek.
Kerstwens
De verjaardag van Jezus vieren, het ‘kindje Jezus’ in ons midden begroeten is gezellig en mag in ere gehouden worden in onze tijd, in deze ‘donkere’ tijd. Om ons te troosten, te verwarmen. Zeker ook om ons aan te sporen het volgen van onze vredevolle gids niet op te geven. Voor Hem willen we knielen. Wij hoeven immers als christen niet ver te zoeken naar een pacifist die ons anders doet denken en leert protesteren tegen het groeiend vijandsdenken. In zijn ‘leger’ willen we ons vrijwillig aanbieden. Een aards leger mag blijven bestaan, maar dan met de juiste insteek. Er zijn voldoende humanitaire taken voorhanden, dichtbij en veraf, waar idealistische mannen en vrouwen voor nodig zijn. We moeten leren gehoorzamen aan het leven. Daar hoort het doden niet bij. Geen enkel hoger doel rechtvaardigt het opofferen van onze kinderen en kleinkinderen. Elk slachtoffer – bij een oefening of bij oorlogen – is er één teveel. Totaal niet akkoord met de Franse stafchef van het leger die een tijdje geleden opriep om de pijn om kinderen (langs de oorlog) te verliezen te leren aanvaarden. Vrede wensen we ons nageslacht toe, en geen gevaarlijk ‘speelgoed’ dat hen en andermans (klein)kinderen het leven kosten. Aan ons om vanaf vandaag anders te leren denken, het evangelie weer ter hand te nemen, te protesteren waar dat nodig is. Laat ons maar, zeker nu met kerst, naïef dromen van nieuwe tijden. Waar geen enkele jonge mens nog sterft zoals Danfo gestorven is.
Zalig kerstfeest!
Pastoor Patrick
