Allerheiligen: een zalig feest, maar niet altijd om gelukkig te zijn ….
Op Allerheiligen vieren we in één groot feest alle heiligen van God. Het is het feest van de voltooiing; het laatste grote feest van het kerkelijk jaar. Een vraag die me soms bekruipt is deze: waren heiligen ook gelukkige mensen? Was Damiaan een gelukkige mens? Was priester Poppe een gelukkige mens? Van veel heiligen weten we dat ze door een donkere nacht getrokken zijn, dat ze een zwaar kruis gedragen hebben. Wed weten dat van de grote heiligen als Theresia, de kleine en de grote. Van Sint-Jan van het kruis ook. Maar naast hen en met hen hebben nog ontelbaar veel andere christenen de weg van de Heer Jezus gevolgd, ten einde toe. Christenen die tegenstand en vervolging hebben doorstaan, zonder dat iemand hun namen heeft opgetekend. Christenen die het beste van zichzelf hebben gegeven aan armen en zieken, zonder de media te halen. Christenen die leven dienstbaar waren, dan de bekendheid aan hun kant te hebben.
Heiligen hebben iets groots gerealiseerd, maar waren zij ook gelukkig? Het evangelie van de zaligsprekingen dat we op Allerheiligen mogen beluisteren, helpt ons bij het antwoord. Wanneer de Heer Jezus tot zijn leerlingen spreekt, weet Hij wat hen te wachten staat. De Heer Jezus is niet naïef. Hij weet dat de weg van de leerlingen zal lijken op zijn eigen weg: een weg van barmhartigheid en vergeving, een weg van beschikbaarheid en overgave, een weg van tegenstand en zelfs veroordeling. Wanneer de Heer Jezus tot zijn leerlingen spreekt, past Hij dan ook zijn taalgebruik aan. Hij zegt niet dat ze gelukkig zullen worden, maar wel zalig. Zalig de armen van geest, zalig de treurenden, zalig de zachtmoedigen, zalig die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, zalig de barmhartigen, zalig die vrede brengen, zalig die vervolgd worden omwille van de gerechtigheid. De Heer Jezus had kunnen zeggen: volg Mij, en je zal gelukkig worden, je zal een gelukkig leven hebben. Dat doet Hij niet. Hij gebruikt een woord dat misschien dicht ligt bij gelukkig, maar er toch wezenlijk van verschilt: het woord zalig. Wat is het verschil tussen gelukkig en zalig?
Zalig lijkt op wat je ziet wanneer je naar een regenboog kijkt. Een regenboog zie je nooit tegen een helblauwe lucht. Na de regenbui, terwijl de donkere wolk langzaam wegdrijft, trekt de zon een heldere kleurenboog tegen een nog duistere achtergrond. De zon keert terug met haar vele kleuren, terwijl de regenbui nog aan het wegtrekken is. Zalig is een ervaring van innerlijke rust en vrede, terwijl de beproeving van het leven nog aan de horizon staat. Zalig is het gevoel wanneer je, ondanks veel inspanning en weinig respons, voor je zieke partner blijft zorgen. Zalig is het wanneer je iemand uit je omgeving, die het niet verdiende, toch vergeving schenkt. Zalig is het wanneer je, ondanks je drukke agenda, toch tijd maakt om even tot rust te komen in een stille kerk, of tijd maakt om te bidden.
Zalig heeft alles van doen met trouw aan je gegeven woord, van doen wat je roeping en zending in het leven is, van solidariteit met de medemens, met harmonie met God en het evangelie, met die innerlijke vrede die niet vergankelijk is.
Wil de Heer Jezus ons dan niet gelukkig zien? Toch wel, dat eerst. Alleen wil Hij nog méér: Hij wil ons ook brengen bij dat diepere gevoel dat Hij zaligheid noemt. Op het feest van Allerheiligen wenst de Heer Jezus ons hetzelfde geluk dat de heiligen ervaren hebben: een gevoel van vrede in het hart, omdat we op de goede weg zijn.
Wij behoren bij de heiligen en de heiligen horen bij ons. Samen vormen wij één familie, één gemeenschap in Christus. Heiligen wijzen ons de weg van het evangelie. Ze dagen ons uit om geen flauwe christenen te zijn. Wanneer het dagelijks leven of de navolging van de Heer Jezus moeilijk worden, kunnen we ons aan hen optrekken. Maar er is meer: omdat wij in de Heer Jezus één familie vormen, mogen wij tot hen bidden en rekenen op hun voorspraak. Heiligen zijn geen papieren prentjes, geen figuurtjes uit tekenverhalen. Heiligen zijn tochtgenoten, levend met verbonden in de gemeenschap van de Heer Jezus die de Kerk is.
Dat de heiligen onze wegwijzers mogen zijn naar het geluk dat in de navolging van de Heer Jezus besloten ligt.
Dat is ons gebed en onze wens op dit hoogfeest van Allerheiligen.
Zalige hoogdag.
Gunter Maes
