DE SINT-GREGORIUSGILDE IN DE SINT-LAURENTIUSKERK
Het mag wel geweten zijn dat in onze Sint-Laurentiuskerk altijd wel enige muzikale begeleiding heeft bestaan, althans voor zover we kunnen opmaken uit geschreven getuigenissen. Toen in 1584 de kerk werd in brand gestoken door snoodaards vanuit Dendermonde moest worden gedacht aan een snelle heropbouw. En in 1601 werd er al een eerste hoogmis gevierd, ondersteund door het gezang van 4 solisten. We vinden sporen terug van groepjes muzikanten en van zangers, enkel van mannelijke kunne weliswaar. De hoge en fijne stemmen werden gebracht door enkele jongens. En naast viool en cello kwam er ook een orgelist. Een muziekmeester moest alles in goede banen leiden, zowel het koor als het muziekensemble. De bekende Jaak Opsomer werd in 1914 nog aangesteld als zangmeester. Betekenisvol is ook dat voor sommige uitvoeringen externe muzikanten werden ingehuurd die de fagot of de luit bespeelden.
In de schoot van de in Lokeren actief zijnde Congregatie voor Jongelingen werd in 1924 een zanggroep opgericht die wekelijks repeteerde voor de opluistering van de eigen godsdienstige plechtigheden. Uit deze groep ontstond de Lokerse Sint-Gregoriusgilde, die vrij vlug gewoonweg ‘de zangers’ werden genoemd.
En ze hielden een heus dagboek bij, zodat we vandaag nog steeds kennis kunnen nemen van hun lotgevallen. En dat boek start met de vermelding van de stichtingsvergadering op 3 mei 1936. Achttien zangers onder de vrome leiding van onderpastoor Cyriel Peirsman boden zich aan. Het mag een raadsel blijven hoe die zich min of meer ordentelijk moesten opstellen op het huidige doksaal. Zoveel plaats was er niet. Het huishoudelijk reglement omvatte twintig spelregels om orde en tucht te bewaren. En de pastoor-deken stelde de proost aan, zoals in die tijd wel gebruikelijk was. Wie niet geregeld naar de repetities kwam, mocht niet meezingen. Dat was de harde wet van de Gilde.
De eerste voorzitter was Gerard Maegherman, pas twintig jaar geworden. De Gilde had de wind in de zeilen want er kwamen meerdere nieuwelingen de groep versterken. Uit dit artistiek gezelschap werden voorzangers gekozen. De proost en de koster duiden aan wat er zal gezongen worden.
In oktober 1936 werken de zangers mee aan de inhuldiging van het Gildenhuis met de opvoering van het zangspel ‘De Schelde’. En in december start de leuke en nog steeds bestaande traditie van het ‘Cecilia’ vieren. Er zijn al 26 leden. En uit een stipt bijgehouden agenda blijkt dat er in een jaarperiode 127 verplichte opkomsten waren, herhalingen en optredens.
Toen kerkzanger Joseph Ros benoemd werd tot onderwijzer te Lokeren trakteerde hij zijn medezangers op twee pinten bier. Dit viel blijkbaar zo in de smaak dat het genoteerd moest worden in het verslagboek.
In 1938 wordt Gust Verstuyven gevierd om zijn ‘50 jaar kerkzanger’. Hieruit blijkt dat de Gilde nog een voorgeschiedenis moet hebben gehad die ons jammer genoeg onbekend is gebleven. Zeker is dat hij tijdens WO I in het Nederlandse Eede, in het kamp waar hij verbleef, optrad als kerkzanger. Dit blijkt toch uit een attest dat werd opgesteld door de plaatselijke pastoor.
Tijdens WO II worden pakjes gemaakt om verstuurd te worden naar de gemobiliseerde collega’s. En voorzitter Maegherman kan vele zangers overtuigen lid te worden van de territoriale burgerwacht, waarvan hijzelf commandant was. Een nieuwe spelregel houdt in dat de zangers tijdens herhalingen of opvoeringen zich zouden onthouden van politiek getinte gesprekken, gezien de gevoeligheid van het thema.
Toen onderpastoor Piet De Vos proost werd, had hij in het bestuur voorgesteld dat bij de Ceciliaviering ook de echtgenotes van de zangers aanwezig zouden mogen zijn. Hij zou dat bij de pastoor-deken eens aankaarten. Maar hij vloog er buiten met zijn voorstel. Breeddenkendheid was toen nog niet aan de orde.
© Parochiaal archief. Voorzitter Maegherman tussen bisschop Van Peteghem en onderpastoor Piet De Vos.
De geldlade van de Gilde was bijna leeg. En in afwachting van een toelage vanuit de stadskas, voor het eerst in 1963, was het André ‘Pote’ Singier die de kring boven water kon houden met gulle toelagen. Onderpastoor Vervaet, de nieuwe proost, heeft er dan kunnen voor zorgen dat vanaf 1965 in de week voor bijzondere diensten, huwelijken en begrafenissen, kon worden opgetreden door een beperkt aantal zangers, wat een beetje geld in de kassa bracht. Wie minstens 90 % van de verplichte aanwezigheden haalde mocht Cecilia vieren op kosten van de kas, wie minder dan 50 haalde moest de volle pot zelf betalen. En ja, van dan af mochten de dames mee aanschuiven aan de tafel van Cecilia, samen met de pas aangestelde organist Jo Van Eetvelde. Deze laatste weet de zangers te overtuigen mee te doen aan het provinciaal tornooi waar een aanmoedigingspremie van 2.000 fr. (50 €) te verdienen valt.
© Parochiaal archief. Met deken Baeyens – toen mochten ook de dames meekomen.
Het laatste verslag van de Gilde is gedateerd op 11 mei 1967. En er is geen proost meer te vinden in haar geschiedenis. Maar de ‘Zangers’, ze leefden voort.
Inmiddels is het optreden van de Gilde in de dekanale kerk beperkt tot één zondag waarin nog Gregoriaans wordt gezongen, en één zondag waarin de Nederlandstalige liturgie wordt begeleid. Ook de burgerlijke en kerkelijke hoogdagen worden nog in ere gehouden. De uitvaartdiensten worden nog ondersteund, hoewel niet meer in corona-tijden zolang de aanwezigheden in de kerk beperkt worden tot 15 personen. En de zangers zijn ook al eens present bij vieringen in een Lokerse kerk waar geen eigen kerkkoor meer bestaat.
Gezien er geen Gregoriaans meer wordt aangeleerd in de colleges, zal de huidige groep zangers hoogstwaarschijnlijk de laatste zijn die nog een Gregoriaanse viering zal ondersteunen. We zijn nog met elf leden. En we blijven ons best doen om er iets van te maken. Maar de gemiddelde leeftijd ligt al vrij hoog, zodanig dat, waar vroeger de moeilijkheid erin bestond de juiste noten te zingen, deze nu ligt in het bestijgen van de trap naar het doksaal.
Mochten er nog jongere stemmen zich geroepen voelen om mee te zingen, wees welkom!
13.01.2021
