Kerk in de kijker: Sint-Antonius Abt Moerbeke | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken
Heilige Laurentiusparochie Lokeren-Moerbeke

Heilige Laurentiusparochie Lokeren-Moerbeke

  • Startpagina
  • Contacten
  • Kerken & vieringen
  • Zoeken
  • Meer
    • Kerken & vieringen
    • Zoeken
    • Contactpunten 300 jaar Sint-Laurentius Welkom in onze gemeenschap! Een sacrament aanvragen
      Leven vanuit de doopKinderdoopVolwassendoopEerste CommunieVormselVerzoening en geestelijke begeleidingHuwelijkZiekenzalving
      Overlijden Eucharistieviering
      Aanvraag misintentieMisvieringenMisdienaarsKindernevendienstGelegenheidskoorMis de koffie nietVolg of herbekijk de zondagvieringSchriftlezingen van de dagWij zeggen dankWord met het Woord
      Koren
      GelegenheidskoorJeugdkoor De PepernotenMalaikaSint-Anna HeirbrugSint-GregoriusOrganisten
      Alpha cursus
      VolwassenenJongeren
      Jongeren
      Vragen van jongerenMisdienaarsJeugdkoor De PepernotenAlpha YouthJongeren in Lourdes, Frankrijk 2025Wereldjongerendagen 2027 - Seoul, Zuid Korea
      Gebedsgroep H. Rafael Diaconie
      International friendsCommunie delen aan huisRouwzorgWelzijnszorgBroederlijk delenZiekenzorgGemeenschap Emiliani
      Sociale media
      OverzichtWhatsappInstagramFacebook
      Bedevaart naar Rome Onze parochiegemeenschap
      ParochieploegMetgezellenHandig overzichtInhoud Website
      Beiaardconcerten Parochieblad
      KERK & levenHeilige parochianen
      Parochiezalen Dekenaat Lokeren
      WebsiteHeilige Bavoparochie
      Bisdom Gent
      WebsiteBeleidsdocumentenCCV GentCatecheseGezinspastoraalBedevaartenRoepingenPermanent diaconaatSynodale kerkOecumene
      ICL Wereldkerk
      VaticaanVatican NewsL´osservatoreromanoEWTN
      Privacy beleid Agenda Zoek op Kerknet

Kerk in de kijker: Sint-Antonius Abt Moerbeke

icon-icon-artikel
Gepubliceerd op donderdag 2 november 2017 - 11:14
Afdrukken
Een detail uit het hoofdaltaar met in het midden de patroon van de kerk. © Hilde Van den Bossche
Het noordelijk glasraam verbeeldt een scene uit het heiligenleven van Antonius. © Hilde Van den Bossche
In de kerk hangt een mooi gerestaureerd vaandel. © Hilde Van den Bossche
Een Mariabeeld, bestemd voor processie en nu devotiebeeld. © Hilde Van den Bossche
De doopkapel.  © Hilde Van den Bossche

Een bewogen geschiedenis
De kerk van Sint-Antonius-Abt heeft, zoals vele kerken, een bewogen geschiedenis gekend: plunderingen en verwoestingen, branden, vandalisme, herstellingswerken en restauraties maar ze kende ook weldoeners die met hun schenkingen de kerk lieten verfraaien. De parochie van Moerbeke bestaat uit een specifiek publiek: in een door-en-door liberaal-blauw Moerbeke was katholiek-zijn lange tijd niet vanzelfsprekend. Wie werk wilde, diende immers liberaal te zijn en bv. zijn kinderen naar de gemeenteschool te sturen. De parochiegemeenschap van Moerbeke steunde dus slechts op een deel van de inwoners van Moerbeke en was om die reden nooit zo groot als in door-en-door katholieke dorpen. Toch blijkt uit deze korte geschiedenis van Sint-Antonius-Abt dat liberale en katholieke werkgevers soms de handen in elkaar sloegen voor werkzaamheden in de kerk. De inwoners van de Kruisstraat en Pereboom woonden ver van de Sint-Antonius-Abt, zij vroegen en kregen eerst een kapel die tegelijk diende als zondagsschool en in 1902 een eigen parochie en kerk.

“Kom en zie!”
Wie de wekelijkse eucharistie meemaakt in Sint-Antonius-Abt, verwondert zich misschien over een aantal zaken. Deze tekst wil de nieuwsgierigheid en opmerkzaamheid groter maken en uitnodigen tot een bezoek.
Het is -volgens E.H. C. Peeters, pastoor te Moerbeke van 1864 tot 1875- niet duidelijk wanneer de kerk tot stand is gekomen. Hij schrijft: “Het is te denken dat er lang een mindere kerk of kapel bestaan heeft, misschien bediend door de kloosterlingen van Baudeloo die vele bezittingen hadden te Moerbeke. De kerk die nu nog bestaat, is gebouwd in de veertiende eeuw in gotische stijl. Ze was toen een kruiskerk met een hoofdmiddenbeuk die tamelijk hoog was met een houten ‘vaut’ en waarschijnlijk geschilderd. Naast de middenbeuk waren er twee nauwe gangen die gingen tot in het kruis van de kerk. Deze gangen zijn later verbreed en met een venster versierd op de gevel.” De huidige kerk heeft drie lange beuken en is bijna volledig opgetrokken in baksteen, in de zuidelijke zijbeuk onderbroken door horizontale banden in witte kalksteen. Centraal op de middenbeuk staat de achtkantige toren met spitse galmgaten. In de zijgevels is er een witstenen omlijsting van verdwenen deuren waarvan men niet weet of het gaat om voormalige zij-ingangen of om lijkdeuren (het kerkhof lag vroeger rond de kerk).
In 1880 zijn in het hoogkoor de huidige gotische vensterkruisen geplaatst.  Het altaar kwam er in 1891 op de oorspronkelijke altaartombe van vóór 1881. Het eikenhouten altaarstuk is een ontwerp en uitvoering van de heer Van Erkel uit Borgerhout. In het midden bevindt zich een calvarie, aan de linkerkant staan Sint-Franciscus-Xaverius, Sint-Antonius-Abt en Heilige Anna. Aan de rechterkant staan Sint-Jozef, Sint-Franciscus van Sales en Sint-Antonius van Padua. Sint-Antonius van Padua is ook de heilige aan wie de kapel op Terwest gewijd is. Beide Antoniussen krijgen dus een plek in Moerbeke waardoor mensen die wat verloren, kunnen rekenen op veel steun van bovenaf om het verlorene terug te vinden.

Het koorgestoelte en de communiebank
Op het koorgestoelte uit de 18e eeuw zijn de vier evangelisten met hun symbolen terug te vinden: Mattheüs als engel, Marcus als leeuw, Lucas als stier (of os of kalf) en Johannes als adelaar. Die evangelisten zijn ook terug te vinden op de preekstoel maar daar zijn ze in de twintigste eeuw door vandalen beschadigd. De preekstoel is gemaakt in 1636 en heeft een zeskantige vorm. Het kruisbeeld op de preekstoel staat tijdens de vastenperiode vooraan in de kerk: op het altaar. De communiebank dateert van 1737 en bevat naast een schelpmotief taferelen uit de bijbel. Van links naar rechts zijn dat: het hemelse manna, het Lam Gods, de profeet Elias in de woestijn, Jezus in de Olijfhof, de Ark des Verbonds, de Vermenigvuldiging van de broden. Het huidige altaar maakte deel uit van de communiebank en bevat de Heilige Eucharistie en de Emmaüsgangers.

De zijaltaren
Het zijaltaar van Onze-Lieve-Vrouw is 17e eeuws en hier wordt op Witte Donderdag de remonstrans uit 1892 geplaatst voor de gedurige aanbidding. Een aandachtige bezoeker ziet behalve het beeld van O.-L.-Vrouw van Lourdes in het altaar, bovenaan het altaar (in de kroonnis) een Onze-Lieve-Vrouw met kind. De voorkant van het altaar is een beschilderd doek. In dit zijaltaar bevindt zich ook de fondatiesteen van de familie Lippens, te herkennen aan het wapenschild met de drie draken.
Het zijaltaar van Sint-Antonius kwam er door het broederschap van Sint-Antonius. De kandelaars in dit zijaltaar dragen op één kant van de driepoot de beeltenis van Sint-Antonius. In 1886 maakte de heer Van Erkel, beeldhouwer uit Borgerhout het beeld van Sint-Antonius-Abt dat tegenwoordig centraal in de kerk staat en waar parochianen zonder brandgevaar kaarsen branden. Sinds kort heeft Sint-Bernardus uit de kerk van Koewacht een plek gekregen op het altaar van Sint-Antonius. Het vaandel van Sint-Antonius hangt in de kerk. Het kan een opdracht in een zoektocht zijn om te tellen hoeveel keer Sint-Antonius aanwezig is in de kerk.

Andere wetenswaardigheden
Een van de grote schatten van de kerk van Sint-Antonius is het schilderij ‘Christus aan het kruis’ boven het Sint-Antoniusaltaar: het is veelvuldig beschadigd en ondeskundig hersteld maar maakt een grote indruk en verraadt een meesterhand. Het schilderij is onder E.H. O. Van Den Abeele verdoekt en gerestaureerd en tijdens het verwijderen van overtollige lagen verf kwam in de rechterbenedenhoek de handtekening van Van Dyck aan het daglicht.
Tegenover het beeld van Sint-Antonius staat het processiebeeld van Onze-Lieve-Vrouw en hier branden parochianen erg trouw noveenkaarsen en theelichtjes voor Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand. In examentijd is er geregeld plaats te kort. Het processiebeeld draagt, afhankelijk van het tijdstip van het jaar, andere kledij en juwelen.
In de kerktoren hangen drie klokken: het kleinste klokje heet Anne Therese, heeft een gewicht van 60 kg en draagt het jaartal 1644. Dit klokje luidt specifiek bij de doop van nieuwe parochianen en is blijven hangen tijdens beide Wereldoorlogen. De andere klokken zijn vervangingen van de klokken die door de Duitsers waren geroofd. De grootste klok heet Sint-Antonius en weegt 875 kg. Peter was René Van Garsse en meter weduwe Plasschaert-Woestenbergh. De middelgrote klok heet Maria en weegt 314 kg. Peter was Georges Baecke en meter Emilie Sinack.
Aan de buitenkant van de kerk hangt aan de noordkant een uilenbak, voorlopig zonder bewoners maar hopelijk binnenkort met bewoners.
De dopelingen krijgen met een schelp een plek aan de afsluiting rond de doopkapel die vermoedelijk stamt uit de 17e eeuw. De doopvont is een uit arduin gekapt bekken, vermoedelijk uit de 15e eeuw, het koperen deksel stamt uit de 19e eeuw.
De kerk telt een aantal glasramen die op hun mooist zijn wanneer de zon erdoor schijnt. Het glasraam van Sint-Antonius-Abt naast het Sint-Antoniusaltaar was nieuw in 1941, de andere glasramen aan noord- en zuidkant vooraan in de kerk zijn afkomstig uit de vroegere kapel van het kasteel van Wulfsdonck op Terwest en werden geplaatst door werklui van de suikerfabriek en de scheepswerf Van Garsse (op kosten van die werkgevers). Achter het orgel is er geen glasraam maar een fabrieksraam. De glasramen links en rechts van het fabrieksraam zijn schenkingen van weldoeners.
Het grote kruisbeeld in het midden van de kerk is afkomstig van de vroegere calvarie aan de oostkant van de kerk.

Bron: Wautier, C. en Vervaet, M. (1980). De Sint-Antoniuskerk te Moerbeke-Waas, Stekene: Wautier, C.

Hilde Van den Bossche

Gepubliceerd door

Heilige Laurentiusparochie Lokeren-Moerbeke

Meer

Artikel

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Hoe ondersteun je dementerenden? © Freepik
Lees meer

Ethiek van euthanasie bij vergevorderde dementie

icon-icon-evenement
Belgische jongeren - WJD Portugal 2023 © Don Bosco
readmore

Jaarrapport van de katholieke Kerk in België 2024

icon-icon-persbericht
Een gedeelde missie voor alle gedoopten
readmore

Gebedsintentie paus oktober 2024: voor een gedeelde missie

icon-icon-inspiratie

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook