Zondag 9 mei staat in het teken van Moederdag. In onze streken is dit een jarenlange traditie dat deze gebeurtenis plaatsvindt op de tweede zondag van mei. Maar in Antwerpen en omgeving wordt Moederdag gevierd op 15 augustus. In feite zijn dit twee data die in verband kunnen gebracht worden met Maria: de meimaand wordt ook de Mariamaand genoemd, en op 15 augustus vieren we Maria-ten-hemel-opneming.
Maar hoe is die Moederdag in de meimaand ontstaan?
Die geschiedenis begint in Amerika. Anna Jarvis (1864-1948), een alleenstaande lerares uit Philadelphia, is in 1914 met Moederdag begonnen. Zij bewonderde niet alleen haar eigen moeder, maar vond de rol die moeders in de maatschappij hadden belangrijk. Haar moeder zorgde tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) voor medicijnen en andere goederen voor moeders. Toen die in 1905 overleed op de eerste zondag in mei, organiseerde ze het jaar daarop op de eerste zondag na de dag van het overlijden een “General Memorial Day of All Mothers”. Anna wilde kost wat kost elk jaar een vereringsdag voor moeders organiseren, en in 1914 lukte het haar om van Moederdag een officiële feestdag te maken.
In België startte de viering van de moeders in 1925, en er hing meteen ook een commercieel aspect aan vast. Moederdag stond vrij snel in het teken van het kopen van cadeaus, vooral een traditionele bos bloemen. Ook de banketbakkers zagen mogelijkheden: ze brachten zogenaamde Moederdagtaarten op de markt.
Traditiegetrouw is Moederdag een dag waarbij moeders van alle zorgtaken zijn ontheven. De bedoeling is dat de kinderen deze taak overnemen, bijgestaan door de vaders. Die dag begint volgens de traditie op bed. Moeder mag uitslapen en de kinderen zorgen voor het ontbijt. En ze hebben ook voor een cadeautje gezorgd, meestal een gedichtje waarin ze duidelijk maken hoeveel ze van mammie houden.
Ook bloemen hebben sinds het ontstaan altijd een belangrijke rol gespeeld. In de tijd van Anna Jarvis waren het vooral anjers die de hoofdrol speelden. Tegenwoordig wordt door de bloemenhandel op de dagen vóór Moederdag de grootste omzet van het jaar behaald. Rozen zijn en blijven populair op moeders feestdag...
We hebben enkele gedichten bij elkaar gezocht die passen bij dit thema.
Moederliefde
Het geheugen werkt vaak fotografisch.
Een beeld van vroeger is er plots weer.
Niets beweegt erin, alsof de tijd besliste
om even een korte rustpauze te houden.
De moeder zit nog steeds op dezelfde stoel.
Haar gezicht kun je dichterbij halen.
Dan zie je hoe over haar ogen
een dun laagje vocht ligt en trilt,
nog geen echte tranen, maar toch,
iets als een pril begin van verdriet.
Haar handen liggen in haar schoot,
lichtbruin, als gevallen bladeren,
wegzakkend in een wolk van weemoed.
En ik, nog een kind, leg het hoofd
met de rode schram over de wang
op de harde rondingen van haar knieën.
Jaren later laat zij mij los en leer ik
de eenzaamheid van de volwassenen.
Willem M. Roggeman
Uit: Het nut van de poëzie, uitgeverij P, 2003
Mama
Mama is het woord
waar het leven mee begint
mama is het woord
dat hoort bij ieder kind
een woord om zacht te zeggen
niet om luid te schreeuwen
het hoeft niets uit te leggen
en gaat door alle eeuwen
mama is het woord
waar de mensheid mee begint
mama is een ander woord
voor liefde.
Toon Hermans
Moeder, het geluk
Dat ze er altijd voor mij zal zijn
Dat ik er mag zijn, dat ik er zijn mag
Dat er van mij wordt gehouden
voor wie ik ben, simpelweg voor wie ik ben
Dat er armen zijn waar ik rusten mag
al ben ik doodmoe, al ben ik nog niet doodmoe
Dat er iemand klaarstaat om mij op te vangen
welke kant ik ook vallen zal, eender welke kant.
Dat er iemand is
die kijkt, mij ziet en lacht.
Dat geluk, mijn moeder,
daarop bouw ik leven,
lief leven, een lang leven lief.
Els Moerman
Moederke
't En is van u
hiernederwaard,
geschilderd of
geschreven,
mij, moederke,
geen beeltenis,
geen beeld van u
gebleven.
Geen tekening,
geen lichtdrukmaal,
geen beitelwerk
van stene,
't en zij dat beeld
in mij, dat gij
gelaten hebt,
allene.
o Moge ik, u
onweerdig, nooit
die beeltenis
bederven,
maar eerzaam laat
ze leven in
mij, eerzaam in
mij sterven.
Guido Gezelle
Uit “Laatste verzen” (4/5/1891)
