Soms hoor je de kritiek dat de eucharistie op zondag “voorbijgestreefd” is want het is daar “altijd hetzelfde” en “onverstaanbaar”. Dit artikel wil een antwoord geven op die beleving. Een juist verstaan van de eucharistie brengt haar dichterbij ons eigen geloofsleven. Maar ook ons eigen leven mogen we heel dicht bij de eucharistie brengen!
Vooreerst: wat gebeurt er in de eucharistie?
Vicaris Joris Polfliet zet ons met zijn “Catechetische bezinning over de eucharistie” goed op weg: “Hetzelfde als in de andere sacramenten: het gaat steeds om de levende samenspraak en ontmoeting tussen God en zijn Volk. Er wordt tot uitdrukking gebracht waar de kerkgemeenschap van leeft: de steeds hernieuwde verbondenheid met God en Jezus Christus, door de Heilige Geest. De bedoeling van de viering van de eucharistie is dat wij opgenomen worden in die verbondenheid. Onze relatie met Hem wordt er tot uitdrukking gebracht, en precies dankzij die uitdrukking wordt ze ook gevoed en gesterkt. De eucharistie is dus, net als de andere sacramenten een bijzondere ontmoetingsplaats met God, Vader, Zoon en Geest: Christus doet ons door de gave van zijn Geest delen in de liefde van de Vader. In telkens andere omstandigheden van het leven, krijgen mensen er de kans om te gaan delen in het leven van God zelf.”*
Aan tafel! Aan tafel! Tweemaal aan tafel!
We geven opnieuw het woord aan de vicaris: “De eucharistie is als een familiefeest, waar de onderlinge verbondenheid wordt gevierd en gesterkt. En zoals bij een feest ontmoeten we elkaar niet alleen in woord en wederwoord, we gaan ook samen aan tafel. Hiermee is meteen al de basisstructuur van de eucharistie aangegeven. We spreken ook wel eens, met een beeld, van een dubbele tafel: de tafel van het Woord en de tafel van het Brood. Aan beide tafels wil God ons voeden met wat we nodig hebben om volop leven te vinden. Ze horen nauw samen, en de volgorde ervan is niet toevallig. Ook in het gewone leven is het gemakkelijker om aan tafel te gaan met mensen die je al hebt leren kennen, door er mee te spreken en naar hun levensverhaal te luisteren. Maar de volgorde van beide tafels drukt bovendien ook een wezenlijk kenmerk van ons geloof uit. De Bijbel spreekt over een God die ons uit eigen beweging aanspreekt, die ons “roept” om naar Hem te luisteren. Reeds in het Eerste Testament, te beginnen met Abraham, is dit de rode draad van het Bijbelse verhaal: God zoekt zich een plaats waar Hij kan zeggen wat Hem ter harte gaat, waar mensen zich laten raken door zijn Woord, en antwoorden op zijn uitnodiging om vanuit de liefde te gaan leven. Dat is eigenlijk de bedoeling van het eerste deel van de eucharistie, de ‘dienst van het Woord’. De opbouw ervan wil ertoe bijdragen dat de dialoog tussen God en zijn Volk opnieuw gestalte krijgt.”*
De tweede tafel
“Nog sterker dan in het eerste deel van de viering wordt bij de ‘tafel van het Brood’ – het tweede deel van de eucharistie – duidelijk waarom we spreken van ‘eucharistie’: dankzegging. De thematiek van de vreugdevolle dankbaarheid komt op verschillende manieren naar voren. De opbouw van de ‘dienst van de eucharistie’ volgt eigenlijk de handelingen van Jezus tijdens het laatste avondmaal: Toen Hij werd overgeleverd en vrijwillig zijn lijden op zich nam, nam Hij het brood (offergave worden aangebracht), sprak de dankzegging uit (eucharistisch gebed), brak het (broodbreking bij het Lam Gods) en gaf het zijn leerlingen (communiedienst) (Eucharistisch gebed II C). De kerk toont zich hier als het ‘Lichaam van Christus’: in gehoorzaamheid aan de opdracht van Jezus – ‘Doet dit tot mijn gedachtenis’ – stelt ze opnieuw de gebaren die Jezus heeft gesteld, opdat zijn werkzame aanwezigheid in onze wereld aan het licht zou kunnen komen.”*
Levensnabij vieren
De eucharistie (proberen) verstaan … het is niet het enige dat helpt om de dragende kracht van de eucharistie voor het eigen leven te ervaren. Door het eigen leven binnen te brengen in de eucharistie worden we meer betrokken in de viering en door deze betrokkenheid groeit de voedende kracht die uitgaat van onze zondagse samenkomst. Enkele voorbeelden …
(1) Vieren met gezinnen
Vorige zondag, 30 september, verzamelden heel wat kinderen en gezinnen in de viering die in samenwerking met de SB Staakte werd voorbereid. Hoeveel goeds er ook te zeggen is over schoolvieringen tijdens de schooluren: het blijft een geïsoleerde ervaring van de kinderen met hun klas en school. Door de schoolviering (ook/soms) naar de zondagsviering te brengen bereiken we naast de kinderen ook de ouders: als gezin komt men meevieren en zoeken naar welke plaats “de Kerk” of zingeving daarin kan krijgen. Door dit samen te beleven kan de viering thuis een vervolg krijgen in een gesprek over de gedeelde ervaring.
In deze concrete viering werden, naar aanleiding van het begin van het schooljaar, alle boekentassen gezegend – en meer nog wie ze zou gebruiken. Het was een vrolijke viering met samenzang (de kinderen leerden een liedje aan op school), een grote inbreng van de kinderen die de gaven aanbrachten en de voorbeden uitspraken, een mooi moment van kinderzegen voor de allerkleinsten: wie de communie nog niet mocht ontvangen kreeg een kruisje. Aan het einde van de viering werd heel ten slotte het godsvolk gezegend en besprenkeld met wijwater. De priester had ook zijn boekentas mee en leende de kwispel uit aan de misdienaar om vervolgens tot achter zijn oren gezegend te worden.
De instapvieringen voor de eerste communie en de vormselinstapvieringen zijn mooie gelegenheden om samen met het gezin te vieren. Deze vieringen zijn meer aangepast voor jonge kinderen en dus een uitgelezen kans om als gezin te groeien in geloof. Uiteraard is iedereen altijd welkom.
(2) Vieren met ‘wie ons nodig heeft’
Komende zondag, 7 oktober, willen we in alle kerken tijdens de eucharistie aandacht hebben voor de zieken onder ons. In vele kerken is er een goede opvolging van de ziekencommunie. Komende zondag draaien we de gewoonte echter om. We hopen dat vele zieken uit hun isolement gehaald (kunnen) worden en ze eens midden in de gemeenschap hun verdiende plaats krijgen. Wie dat wenst kan het sacrament van de zieken ontvangen. En nog eens, héél duidelijk en expliciet gesteld: het sacrament van de zieken is een sacrament van de levenden die vragen om Gods kracht om te dragen wat moeilijk is: een langdurige en/of ziekte, ouderdomskwaaltjes of zorgen, psychische lasten, … kortom: wie nood heeft – verdient ons gebed en de kracht van Gods steun. Daarnaast en minstens even belangrijk: het sacrament van de zieken vragen is géén teken van zwakte of ‘opgeven’. Het is juist het tegenovergestelde. Het is aanvaarden dat we zwakke, broze mensen zijn die (zo nu en dan) heel uitdrukkelijk aan God durven vragen dat Hij meegaat op deze weg. Het sacrament van de zieken vragen is daarom een teken van sterkte en een geloofsgetuigenis voor allen die er bij zijn met hun gebed en aandacht.
Allen – gezonden en zieken – zijn dus welkom: komend weekend. Kent u iemand die graag meeviert en het sacrament van de zieken ontvangt: neem haar of hem gerust mee en spreek bij het binnenkomen de priester aan die meer uitleg zal geven over het verloop.
(3) Vieren met ‘wie iets te vieren heeft’
Op Christus Koning vieren we in de Sint-Laurentiuskerk met alle koppels die het voorbije jaar (2018) zijn gehuwd en met alle huwelijksjubilarissen die sinds december 2017 een huwelijksverjaardag hebben gevierd (50, 60, 65, 70, ...). Kent u een jubilerend huwelijkskoppel: laat het weten via het secretariaat in de dekenij!
Ars celebrandi
De kunst van het vieren is dus niet enkel iets voor de priesters die goede voorganger moeten zijn. De kunst van het vieren kan maar slagen als we als één gemeenschap bereid zijn om het leven in al haar facetten te delen en dit in de eucharistie brengen als geloofsgetuigenis. Het is immers zo dat in “goede en kwade dagen” wij bij elkaar terecht kunnen als broers en zussen in het geloof om het leven te delen. Dat leven vertrouwen we toe aan God, in de eucharistie, zo worden wij deelgenoot van Hem om dat we Hem deelgenoot hebben gemaakt van ons leven.
* Catechetische bezinning over de eucharistie - Joris Polfliet, voor de volledige tekst zie: https://www.kerknet.be/icl/artikel/catechetische-bezinning-over-de-eucharistie (toegang 2018-09-30).
