Op 30 september zal Bert Schelfaut tot diaken gewijd worden door onze bisschop Luc Van Looy in de Sint-Baafskathedraal in Gent. Elders in deze editie zie je trouwens de uitnodiging voor zijn wijding.
Omdat Bert momenteel nog niet echt duidelijkheid heeft over zijn toekomstige verantwoordelijkheden, besloot hij een gesprek met onze redactie nog even uit te stellen. Maar hij nodigt ons wel vriendelijk uit om zijn wijding en/of zijn zendingsviering bij te wonen.
Ondertussen geven we graag wat informatie over de huidige rol van een permanent diaken, vrij gebaseerd op een document dat in 2016 door bisschop Luc Van Looy werd uitgegeven.
Permanent diaconaat
Het tweede Vaticaans concilie heeft de Kerk weer omschreven als een dienst aan de wereld, zelfs als een sacrament voor die wereld. Binnen die context heeft het concilie het ambt van permanent diaken hersteld met een duidelijke bedoeling: geroepen en gezonden te worden voor een meer missionaire pastoraal en een grotere betrokkenheid op de wereld om zo te antwoorden op nieuwe noden van deze tijd. Die noden liggen niet enkel op het materiële vlak, maar zijn ook te vinden in het sociale, psychische en spirituele domein. Met een verscheidenheid van ambten en bedieningen kan de Kerk bovendien meer beleefd worden als een ‘communio’. En de gehuwde diaken, met zijn gezinssituatie, brengt een nieuw stuk leven binnen als een verrijking voor de Kerk.¹
Vernieuwing in parochies en dekenaten
De parochie wil de nieuwe familie rond Christus worden. Laten we echter nuchter blijven, toen Jezus aan zijn omstaanders zei dat zij zijn nieuwe familie waren, hadden zijn verwanten Hem reeds gek verklaard. Het gaat om een nieuwe manier met Christus’ liefde in de wereld te staan en het leven te delen. Dit broers-en-zussen-worden voor elkaar, met veel vallen en opstaan, gebeurt ‘door de week’. In het dagdagelijkse leven komen we Christus op het spoor: door oog en hart te hebben voor de noodlijdende, door een levensstijl die zelf verkondigend wordt, door gebed en liturgie. Op de dag van de Heer echter, wil die parochie samenkomen in de parochiekerk over alle grenzen van eigenheid en verschillen heen. Net deze ‘grensoverschrijding’ typeert de christen. In de zondagseucharistie verankert deze gemeenschap zich in Christus. Zo wordt langzaamaan de parochie een levend lid van het lichaam van Christus, dat openheid uitstraalt en waar rust en hoop te proeven is. Gemeenschappen waar op een frisse wijze het geloof verkondigd, gevierd en beleefd wordt.²
Hoe vertaalt zich dat in het concrete leven van een diaken?
1.Hij leeft vanuit een verbondenheid met Christus.
Een diaken moet een echte Christusvriend worden, iemand die ten volle ‘Amen, aan Hem klamp ik mij vast’ zegt. Alleen wat door gebed en Schriftoverweging groeit vanuit een gehechtheid aan Christus, zal stand houden.
2.Hij dient zoals Christus.
Geen dienstwerk is de diaken te min. Hij gaat naar de kruispunten der wegen om net hen te roepen die menen er niet bij te horen. Hij stopt als iemand in nood langs de weg ligt. Hij daalt met de Meester af tot aan de voeten van zijn broeders en zusters om ze te wassen. Hij maakt Christus herkenbaar in het gelaat van de hongerigen en de dorstigen, de vreemdelingen en de naakten, de zieken en de gevangenen.
3.Hij is een appel voor het diaconaal hart van de Kerk.
Waar de mens weent en lijdt, waar de wereld bloedt en hoopt op bevrijding, daar is de Kerk haar bevoorrechte plaats om Gods liefde voor de minsten gestalte te geven. Zo wordt ze pas Kerk van Christus, sacrament voor de wereld. Dat hebben alle christenen vanuit hun roeping in het doopsel meegekregen. De diaken is nu net diegene die alle gedoopten daartoe oproept door als eerste, maar met allen, het wel en wee van de mensen te delen. Hij leeft de diaconie voor.
4.Hij is een teamspeler.
Een echte en hechte nieuwe familie rond Christus heeft al onze ‘heilige huisjes’ gesloten en onbewoonbaar verklaard. We zijn allen leden van het lichaam van Christus, ieder op zijn eigen plaats, maar wel samen. Er is maar één hoofd: Christus. Op de vraag “wie heeft hier het laatste woord?” is er maar één antwoord: “Christus!” Alleen in zijn naam kan de kerkgemeenschap worden samengehouden en kan de diaconie met velen worden behartigd. Dit vraagt een diep vertrouwen op Christus en een grote loyauteit tegenover elkaar. Om hieraan concreet gestalte te geven, wordt een diaken bij zijn benoeming altijd verbonden aan een parochie en/of dekenaat.
5.Bescheiden
Wat diakens doen, mag best te zien zijn, maar zij zullen alles doen met grote bescheidenheid. Net dat siert hen. Zij drijven op de overtuiging “wij zijn maar gewone knechten, we hebben alleen maar onze plicht gedaan”.
6.Een verbindingsman
Het dienstwerk van de diaken kan dus bestaan in Gods Woord leven (diaconie), Gods Woord spreken (verkondigen), Gods Woord vieren (liturgie). In welk domein hij ook actief is, hij zal wel altijd een ‘verbindingsman’ zijn, een ‘go-between’, een ‘pendelaar’, die de afstand tussen de kleinen, de armen en de liturgie, de verkondiging of de diaconie verkleint.
7.Met een open blik naar nieuwe uitdagingen
Natuurlijk zal de diaken de eerste zijn om voldoende begrip en mededogen op te brengen met die velen die moeite hebben met een veranderende manier van kerk-zijn en die treuren bij het loslaten van al datgene waaraan ze gehecht waren. Toch kan hij, na het herkennen van deze pijn, de koploper zijn om nieuwe kansen en uitdagingen te zien.
8.De benoeming in een zo open mogelijk overleg
Zoveel zal anders en nieuw zijn zodat we samen best uitkijken naar wat, afhankelijk van de mogelijkheden van elke diaken en de noden van een concrete parochie, het beste antwoord is op de nieuwe situatie met haar uitdagingen en kansen. Een benoeming met goede en duidelijke wederzijdse afspraken zal voor de meesten de beste oplossing zijn. Naast de noden vanuit de pastoraal wordt rekening gehouden met de concrete gezins- en werksituatie, leeftijd, gezondheid en draagkracht van elke diaken.
________________________
¹ Mgr. JOZEF DE KESEL, Permanent diaconaat. Perspectieven en kansen.
² KAREL VAN DE VOORDE. Kerkplein, jaargang 23, nr. 3, september 2015
