GESPREK MET EEN WELBESPRAAKTE PRIESTER
Niet zo lang geleden hadden we een gesprek met priester Jean-Marie Audenaert die al enkele jaren in onze parochie Lokeren-Moerbeke dienstdoet. Het leek ons interessant om iets meer te vernemen over de “loopbaan” van deze gedreven geestelijke die – zo bleek meermaals tijdens het vraaggesprek – over sterke verbale eigenschappen beschikt, een spraakwaterval dus…
Eerwaarde, kunt u de belangrijkste mijlpalen in uw “loopbaan” even toelichten?
Mijn eerste gedachte: “Was ik maar 20 jaar, dan was het gauw gezegd…” Op een zekere leeftijd is dat natuurlijk niet in 1-2-3 samengevat! Maar ik wil proberen een en ander zo chronologisch mogelijk weer te geven.
Ik ben geboren in Gent (Destelbergen). Mijn ouders zijn van Zaffelare en Eksaarde. Mijn lagere en middelbare school verliepen vrij normaal.
Op een bepaald moment moet je keuzes maken in je leven. In mijn jongere jaren was er al een roeping latent aanwezig. Ik sprak daar zelf niet over, maar iedereen die me kende – we zijn dan in de jaren zestig met nog een grote invloed van de Kerk – zag in mij een toekomstige pastoor. Op het einde van mijn humaniora besloot ik theologie te gaan studeren. Zo ben ik mijn priesteropleiding begonnen in Gent.
Bent u na uw studies direct kunnen beginnen als priester?
Neen, ik was nog geen priester, maar ik moest eerst nog mijn legerdienst doen (als iemand van de laatste lichting). Na enkele maanden in Gent koos ik voor Duitsland (Aachen) en werd daar assistent van de directeur van een militair retraitehuis. Alle militairen hadden toen het recht om tijdens hun dienst een week op retraite te komen. Dit is voor mij een zeer rijke ervaring geweest, zodat ik daar zelfs extra lang gebleven ben. Ik heb daar ook de plaatselijke deken leren kennen.
Na mijn studie theologie ben ik nog regentaat Nederlands-geschiedenis-godsdienst begonnen in Sint-Niklaas.
In Duitsland heb ik de gewoontes van de Duitse Kerk leren kennen. Ik zat daar ook aan de grens met Nederland, het zogenaamde Drielandenpunt.
Onder invloed van enkele mensen uit mijn omgeving besloot ik naar Nederland te trekken. Eigenlijk ligt dit vlakbij… Het bisdom Breda ligt aan onze achterdeur. Ik heb toen het geluk gehad om de toenmalige bisschop van Breda te leren kennen. Ik mocht daar mijn priesteropleiding verderzetten.
Daar was toen al een “reforma”, een hervorming aan de gang om parochies samen te voegen
Mijn stage heb ik doorgebracht in Hulst, een mooi stadje met Vlaamse allures. En zo deed ik dienst in het gebied rond de Westerschelde. Daarna ben ik diaken gewijd en later priester. De bisschop ging met pensioen en werd vervangen door Martinus Muskens, iemand die een geweldige stempel op mijn leven gedrukt heeft. Hij was rector in Rome van het pauselijk Nederlands college. Hij heeft mij tot priester gewijd op 1 november 1996; ik mocht zelf de datum kiezen. Toevallig was dit dag op dag 50 jaar na de wijding van Karol Wojtyla, die later paus Johannes-Paulus II zou worden. Wie had toen gedacht dat ik nog vaak met hem zou samenwerken? Maar ik loop even vooruit op de feiten…
Werkte u dan nog in Hulst?
Neen, je wordt zelden benoemd op de plaats waar je stage gelopen hebt. Er is toen voor mij gekozen op een plaats tussen Roosendaal en Breda, het plaatsje Zegge. Dat is een bedevaartsoord voor Onze-Lieve-Vrouw. Er staat een kapel en daar is een samenhang van vier verschillende parochies. Ik heb daar zeven jaren echte ervaring opgedaan. Ik heb geprobeerd om het niveau van dit oord een beetje op te krikken. Vooral de meimaand was daar zeer geliefd: elke dag waren er zinvolle activiteiten. Ik had het voordeel dat het jaar 2000 door de paus werd uitgeroepen tot Heilig Jaar. De voorbereiding daartoe duurde drie jaar. Tijdens die drie jaar heb ik geprobeerd dit bedevaartsoord verder uit te bouwen. De bisschop kwam heel graag naar Zegge. Ook de kranten waren enthousiast over de toeloop.
Bent u lang in die parochie gebleven?
Na het Heilig Jaar stelde bisschop Muskens me voor dat ik naar Rome zou trekken. Zo vertrok ik in 2002 en bleef daar tot in 2016. Ik kende nog geen Italiaans, maar leerde dat aan een pauselijke universiteit. Ik studeerde toen ook catechetica. Een andere universiteit richtte een nieuwe discipline op: liturgische theologie. Men selecteerde een aantal priesters om hen te vragen daar in te stappen. Nu moet je weten dat liturgie mijn geliefde vak is, maar ik was al bezig met die andere studie. Wat nu? Mijn bisschop liet me de keuze, maar wist eigenlijk al dat ik voor de liturgie zou gaan.
2005 was het sterfjaar van Johannes-Paulus II. Ik heb zijn uitvaart liturgisch mee helpen organiseren. Maar dit was ook het sterfjaar van mijn papa. Ik heb zijn uitvaart zelf gecelebreerd in Eksaarde op 22 september… Voor mijn mama was dit niet gemakkelijk, maar ik moest terug naar Italië, want het nieuwe academiejaar begon. Dit was wel een ingrijpende periode in mijn leven: je kunt moeilijk telkens naar huis komen vanuit Rome.
Maar u bleef daar toch een hele tijd?
Inderdaad: het was de wens van de bisschop dat er namens Nederland een priester in Rome zou werken, iets wat hijzelf vroeger ook gedaan had. Op een bepaald moment ben ik in de Sint-Pietersbasiliek de liturgische dienst begonnen. Geleidelijk kreeg ik meer en meer verantwoordelijkheid en kon ik meehelpen in de pauselijke ceremonies. Op Pasen gebeurde het soms dat men mij op TV herkende als de priester die achter de paus stond…
Na al die jaren dacht ik dat het tijd werd voor een benoeming, maar wat gebeurt er? Mijn bisschop overlijdt en zijn opvolger wou dat ik terugkeerde. In 2013 werd paus Franciscus verkozen. Hij is een groot voorstander van hervormingen, een woord dat zowat als een rode draad door mijn leven loopt. Ik heb hem nog drie jaar meegemaakt. Vast stond dat er toen te veel priesters in Rome werkten. De paus wou dit aantal verminderen en zo werden nogal wat priesters door hun bisschop teruggeroepen, iets waar ik achter kon staan. Zo ging het ook voor mij. In 2016 keerde ik terug naar België.
Had u geen spijt dat u terug moest keren?
Op dat moment wel. Na 14 jaar bouw je wel iets op en ik had zovele contacten. Maar anderzijds hield ik ook rekening met mijn thuissituatie. Toch kijk ik met veel voldoening terug op die periode. Het was “bellissimo”, zoals de Italianen zeggen. Na al die jaren ben ik toch blij dat ik weer naar “mijn” bisdom Gent kon terugkeren. Eigenlijk hoor ik nog bij het bisdom Breda, maar ik word “afgestaan” aan Gent. Ik ben dus teruggekomen naar mijn ouderlijk huis in Eksaarde om er voor mijn moeder te zorgen.
Bisschop Luc Van Looy schakelde mij in als medepriester in de nieuwe (ook hervormde!) parochie Lokeren-Moerbeke. Ik ben niet betrokken geweest in de reorganisatie, want dit is vóór mij gebeurd. Ik ben voorganger in de zes parochiegemeenschappen en we werken volgens een liturgisch dienstrooster.
Ik sta bekend als iemand die “traditioneel” werkt, maar begrijp me niet verkeerd. Het woord “traditie” betekent eigenlijk “overlevering”. Ik breng over wat ikzelf overgeleverd heb gekregen! Het is absoluut niet mijn bedoeling om de klok terug te draaien en heimwee te hebben naar hoe het vroeger was. Misschien is mijn stijl ietwat anders dan die van sommige collega’s, maar in wezen is de ritus van de eucharistieviering overal dezelfde!
Bedankt, eerwaarde, voor dit boeiend gesprek!
Geert Defauw
